Ένας αντισυμβατικός άνθρωπος...

Σαν σήμερα πριν από οκτώ χρόνια έφυγε από τη ζωή ο μεγάλος προπονητής Μπράιαν Κλαφ. Ατάκες, αλκοόλ, εκκεντρικότητα και τρομερές επιτυχίες εντός γηπέδου, με εξαίρεση την Λιντς, την «καταραμένη ομάδα», που έγινε βιβλίο και ταινία. Πρωτάθλημα με την Ντέρμπι Κάουντι, πρωτάθλημα με την Νότιγχαμ Φόρεστ και δύο Κύπελλα Πρωταθλητριών Ευρώπης με τους «Trickys Trees». Είναι όμως μόνο
αυτά ο Μπράιαν Κλαφ; Το gazzetta.gr, με αφορμή την συμπλήρωση οκτώ ετών από το θάνατο του τεράστιου Άγγλου τεχνικού, παρουσιάζει ιστορίες από την καριέρα και τη ζωή του. Eνός ανθρώπου που έμελλε να αλλάξει ριζικά το Νότιγχαμ και τη Φόρεστ, της οποίας έγινε ο φύλακας-άγγελος...

*Ταυτίστηκε με τον Μπόμπι Τσάρλτον, με τον πατέρα του να του υπογραμμίζει την κοινή τους καταγωγή ως Geordies, από το Τyneside.

  *Η ποδοσφαιρική του καριέρα ολοκληρώθηκε μία παγωμένη Boxing Day του 1962 στο Ρόκερ Παρκ. Μετρούσε ήδη 24 γκολ με τη φανέλα της Σάντερλαντ, γεγονός που τον έκανε πρώτο σκόρερ σε όλες τις κατηγορίες της Αγγλίας. Κυνηγώντας μια βαθιά μπαλιά, συγκρούστηκε με τον τερματοφύλακα της Μπέρι, Κρις Χάρκερ. Τα κόκαλα των ποδιών τους έκαναν χαρακτηριστικό θόρυβο. Ο Κλαφ αποχώρησε με σπάσιμο και ρήξη χιαστών στο γόνατο. Η καριέρα του τελείωσε σε ηλικία 27 ετών. Για όσους τον γνώριζαν, το σημείο αυτό ήταν κομβικό. Ο ποδοσφαιριστής «πέθανε» και από τις στάχτες του γεννήθηκε ο προπονητής. Ποτέ δεν έκρυψε ότι θα ήθελε να παίξει ποδόσφαιρο για περισσότερα χρόνια.

  *Αποτέλεσε εκπληκτικό προπονητικό δίδυμο με τον Πίτερ Τέιλορ. Πραγματικά ο ένας αλληλοσυμπλήρωνε τον άλλο. Οι δυο τους συναντήθηκαν ως ποδοσφαιριστές στη Μίντλεσμπρο στα μέσα της δεκαετίας του  50. Ο Τέιλορ ήταν κατά 7 χρόνια μεγαλύτερος και είχε τεράστια εκτίμηση στις ικανότητες του νεαρού τότε στράικερ, παρότι ήταν τέταρτη επιλογή για την επίθεση. Ο Τέιλορ επηρέασε τον Κλαφ όσον αφορά τις κοινωνικοπολιτικές του απόψεις. Και οι δύο άλλωστε, προέρχονταν από εργατικές οικογένειες. Μισούσαν τον αυταρχισμό και τη δουλοπρέπεια, λάτρευαν το ποδόσφαιρο και ζούσαν για αυτό, αναλύοντας συστήματα, τακτικές, τρόπους προπόνησης. Όπως παραδέχθηκε αργότερα ο Κλαφ, κανείς δεν πίστεψε σε αυτόν όσο ο Τέιλορ. 

  *Κλαφ και Τέιλορ είχαν ως άξονά τους την απλότητα, το ότι το ποδόσφαιρο είναι ένα απλό, όμορφο παιχνίδι. Δεν υπήρχαν διαγράμματα με μπερδεμένες γραμμές και αναλύσεις επί αναλύσεων. Αυτοί που μπορούν παίρνουν την μπάλα και την δίνουν σε κάποιον που «να μπορεί να παίξει, γιατί αυτή είναι η δουλειά σας», όπως έλεγε ο «Κλάφι».  Κορμός με εξαιρετικό τερματοφύλακα, κεντρικό αμυντικό και επιθετικό. Συνεχείς και απλές πάσες, χωρίς το εξεζητημένο και φυσικά πειθαρχία: «Αν πάρεις κάρτα, θα φας μια δυνατή κλωτσιά στον κώλο με το που βρεθείς στο πεδίο βολής μου»! Και φυσικά, μεγάλη σημασία στην ψυχολογία και στον χαρακτήρα του κάθε παίκτη.

  *Το πόσο μεγάλη σημασία είχε για τον Κλαφ το ψυχολογικό κομμάτι, έγινε εμφανές σε μία προετοιμασία στην Ολλανδία -πάντα προτιμούσε τη συγκεκριμένη χώρα-, όταν έπεσε στα χέρια του ένα βιβλίο του Φρόιντ. «Μου λέτε ότι ο Φρόιντ είναι τόσο καλός επειδή καταλαβαίνει τι πραγματικά σκέφτεστε και διάφορα άλλα από τον τρόπο που χάνεις τα κλειδιά σου; Δεν χρειάζομαι κανένα βαρετό βιβλίο του Φρόιντ για να μου δείξει πως να το κάνω αυτό. Το κάνω από την πρώτη μου μέρα στην προπονητική. Πώς νομίζετε ότι κέρδισα δύο Πρωταθλήματα και δύο Ευρωπαϊκά; Μπορώ να σας πω από την πρώτη στιγμή που βλέπω κάποιον αν δεν έχει διάθεση, αν έχει τσακωθεί με τη γυναίκα του, αν κλώτσησε τη γάτα του, ή αν απλά δεν έχει κέφι. Ξέρω ποιανού πρέπει να ανυψώσω και ποιανού τον κώλο πρέπει να κλοτσήσω!»

  *Η σχέση του Κλαφ με τον Τέιλορ ξεκίνησε να φθίνει μετά την κατάκτηση του δεύτερου Ευρωπαϊκού με τη Φόρεστ. Αυτό όμως που αποτέλεσε την βασική αφορμή για να τα «σπάσουν» ήταν η έκδοση της αυτοβιογραφίας του Τέιλορ, με τον Κλαφ να θεωρεί ότι ουσιαστικά διηγείται την δική του ιστορία για να βγάλει χρήματα. Και αυτό που τον εξόργισε περισσότερο, ήταν ότι την εξέδωσε χωρίς να τον ρωτήσει. «Κάποτε ήμασταν φίλοι, αλλά δεν θα ξαναγίνουμε ποτέ. Είναι οριστικό», έλεγε. Φυσικά, υπήρχαν κι άλλοι λόγοι που συντέλεσαν σε αυτό και είχαν να κάνουν με την καθημερινή τριβή και τη λειτουργία της ομάδας.

  *Οι κόντρες του με τον Ντον Ρέβι, τον πρώην προπονητή της Λιντς, του οποίου τον αντικαταστάτη αποτέλεσε στα «Παγόνια» ήταν παροιμιώδεις. Οι δυο τους πρέσβευαν έναν διαφορετικό ποδοσφαιρικό κόσμο και οι παίκτες της Λιντς έμεναν πιστοί στον Ρέβι, παρότι εκείνος είχε αποχωρήσει. Πως όμως ξεκίνησε το μίσος; Όπως έχει παραδεχθεί ο ίδιος ο Κλαφ, όλα ξεκίνησαν όταν τον έπιασε να μιλάει με έναν διαιτητή μετά από αγώνα. «΄Ήταν όλα εντάξει κύριε Ρέβι;», δηλώνει ότι άκουσε τον ρέφερι να λέει. «Φανταστικά!», απάντησε ο τεχνικός της Λιντς. Από τότε, ο «Κλάφι» δεν έπαψε να πιστεύει ότι ο Ρέβι δεν παίζει καθαρά.

  *Η πρώτη του μεταγραφή ως τεχνικός της Νότιγχαμ Φόρεστ δεν ήταν παίκτης, αλλά... μάγειρας! Πούλησε ένα άρθρο του σε εφημερίδα και με τα χρήματα που πήρε, προσέλαβε έναν νέο μάγειρα για το σύλλογο. Η... ατάκα δεν έλειψε: «Σχεδόν τον πήραν για την ομάδα, γιατί ήταν πολύ καλύτερος από αυτούς που είχαμε τότε».

  *Μεγάλος του φόβος ήταν η αποτυχία, να του χρεώσουν το ότι μια ομάδα δεν πήγε καλά. Ακόμα μεγαλύτερος όμως ήταν ο φόβος του μήπως κάποια στιγμή δεν έχει τα χρήματα για να προσφέρει τα απαραίτητα στην οικογένειά του. Φόβος που κατά κύριο λόγο μειώθηκε μετά την μεγάλη αποζημίωση που πήρε από τη Λιντς.

  *Ο ίδιος μπορεί να χαρακτήριζε ως μεγαλύτερη επιρροή για τον ίδιο τον... εαυτό του, η αλήθεια ωστόσο είναι ότι υπήρξαν δύο άτομα που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στις αντιλήψεις και τον τρόπο προπόνησής του, πέραν φυσικά του Τέιλορ. Από τη μία ο Χάρι Στόρερ, τον οποίο ο Τέιλορ είχε προπονητή στην Κόβεντρι και κατάφερε να περάσει στον Κλαφ τη φιλοσοφία του.  Προτίμηση στους παίκτες που δείχνουν θάρρος, σκιαγράφηση του ψυχολογικού τους προφίλ,  καμία εμπιστοσύνη στους διοικούντες και απρόβλεπτη συμπεριφορά προς τους παίκτες! Από τον πρώην προπονητή του τον Άλαν Μπράουν, κληρονόμησε την λατρεία στην πειθαρχία. Και όποιος κάνει του κεφαλιού του... καψώνια!

  *Στη Ντέρμπι Κάουντι το δίδυμο του Κλαφ με τον Τέιλορ ουσιαστικά έβαλε τα θεμέλια για όσα έκανε στη συνέχεια με τη Νότιγχαμ Φόρεστ. Πήραν μια μικρή, επαρχιακή ομάδα και την οδήγησαν στο Πρωτάθλημα. Ανακάλυψαν παίκτες όπως ο Τζον ΜακΓκόβερν, αρχηγός στη συνέχεια της Φόρεστ όταν πήρε το Κύπελλο Πρωταθλητριών Ευρώπης, ο Τζον Ο'Χέιρ, ο Άρτσι Γκέμιλ.  Ειδικότερα ο Τέιλορ ήταν αυθεντία στον εντοπισμό παικτών. Έκαναν τον Ντέιβ Μακέϊ, παλιά δόξα της Τότεναμ, ηγέτη, παρότι για πολλούς, μεταξύ των οποίων και η διοίκηση της Ντέρμπι, θεωρούταν τελειωμένος. Όταν ο Κλαφ μιλούσε για τη Ντέρμπι, έδινε την αίσθηση ότι έφυγε πρόωρα, σαν να ήθελε να καταφέρει περισσότερα στο Baseball Ground.

  *Παραιτήθηκε από τη Ντέρμπι επειδή του ζήτησαν να σταματήσει τις τηλεοπτικές του εμφανίσεις, προκαλώντας... διαδηλώσεις. Ο ίδιος όμως θεωρούσε ότι αν έμενε, τότε τα «Κριάρια» θα ήταν η μεγάλη αγγλική δύναμη της δεκαετίας του '70 και όχι η Λίβερπουλ. Τόσο εντός, όσο και εκτός των συνόρων.

  *Το 1979 η Νότιγχαμ Φόρεστ κατέκτησε το League Cup με αντίπαλο τη Σάουθαμπτον. Πριν τον τελικό του Γουέμπλεϊ, ο Κλαφ ανάγκασε τους παίκτες του να πιουν αλκοόλ. Παρήγγειλε σαμπάνια, τους κλείδωσε σε ένα δωμάτιο και τόνισε ότι κανείς δεν φεύγει πριν μεθύσει! Ο λόγος; Είχε διαπιστώσει κατά τη διάρκεια του ταξιδιού προς το Λονδίνο ότι ήταν ασυνήθιστα αγχωμένοι.

  *Ο Κλαφ θεωρούσε ότι το πρωτάθλημα της περιόδου 1977/78, το μοναδικό που κατέκτησε η Φόρεστ, είχε αποφασιστεί ήδη από την μέρα που βγήκαν τα παιχνίδια. Δεν τον ένοιαζε η πρεμιέρα της ομάδας του με την Έβερτον, αλλά αυτή της Στόουκ με την Μάνσφιλντ στον κάκιστο αγωνιστικό χώρο του Φιλντ Μιλ. Ο λόγος άκουγε στο όνομα Πίτερ Σίλτον. Ο Βρετανός τερματοφύλακας αποτελούσε τον διακαή πόθο του Κλαφ. Στην τρίτη του χρονιά στη Στόουκ, που είχε υποβιβαστεί, είχε αποφασίσει να αποσυρθεί από την Εθνική επειδή ήταν δεύτερη επιλογή, πίσω από τον Ρέι Κλέμενς της Λίβερπουλ. Ο Κλαφ μόλις είδε το πρόγραμμα ήξερε ότι όταν κληθεί να παίξει στο βούρκο της Μάνσφιλντ, θα είναι πιο εύκολο να τον πείσει να αφήσει τη Στόουκ για μια ομάδα πρώτης κατηγορίας, όπως και έγινε. Ο Κλαφ πίστευε ότι ο τερματοφύλακας αλλάζει τη δυναμική μιας ομάδας και ο Σίλτον ήταν ο στυλοβάτης στην πορεία προς τον τίτλο.

  *Στη χρονιά του τίτλου, έπαιζε πολύ σκουός. Πήγαινε στις συνεντεύξεις Τύπου με τη ρακέτα του και την έστρεφε προκλητικά σε όποιον δημοσιογράφο έλεγε ότι η Φόρεστ δεν θα αντέξει μέχρι τέλους. «Είμαστε πολύ καλύτεροι από ότι εσείς νομίζετε ότι είμαστε», έλεγε!

  *Όταν οι άλλες ομάδες εκμεταλλεύονταν την διακοπή του χειμώνα για να κάνουν μίνι προετοιμασία, ο Κλαφ με τον Τέιλορ και τους παίκτες της Φόρεστ έκαναν τουριστικά ταξίδια, απολαμβάνοντας τον καυτό ήλιο και τις παγωμένες μπύρες σε θέρετρα του εξωτερικού. «Θέλετε παγωμένη λάσπη στα παπούτσια σας ή ήλιο στις πλάτες σας; Τι από αυτά είναι πιο ωφέλιμο για τη συνέχεια;» έλεγε σε όσους τον επέκριναν για αυτό! 

  *Μετά την κατάκτηση του πρώτου ευρωπαϊκού στο Μόναχο το 1979, ο Μπράιαν Κλαφ υπογράμμιζε σε δηλώσεις του προς τους παίκτες και τους δημοσιογράφους τη σημασία της κατάκτησης του Αγγλο-Σκωτσέζικου Κύπελλου δυόμιση χρόνια πριν. Ήταν ένα τρόπαιο που δεν ενδιέφερε κανέναν. Για τον «Κλάφι» όμως, η κατάκτησή του στον τελικό με τη Λέιτον Όριεντ είχε τεράστια σημασία. «Διάβασε» στα πρόσωπα των παικτών στα αποδυτήρια τη δίψα τους για μεγαλύτερα τρόπαια. Ο σύλλογος δεν είχε κερδίσει τίποτα για περίπου 20 χρόνια και υπήρχαν παίκτες που δεν είχαν σηκώσει ούτε ένα Κύπελλο. Για τον Κλάφ, η κατάκτηση του τροπαίου αυτού έπαιξε τεράστιο ρόλο στην ψυχολογία τους.

  *Μεγάλο του απωθημένο ήταν ότι δεν ανέλαβε ποτέ την Εθνική Αγγλίας. Η FA προτιμούσε διπλωματικές λύσεις και δεν άντεχε την... μακριά γλώσσα του και τα όσα έλεγε και έκανε δημοσίως. Όπως για παράδειγμα στο Βερολίνο, πριν πέσει το τείχος, που περνούσε από τη μία μεριά του σημείου Τσάρλι στην άλλη για να δει τι θα γίνει. Ή όταν είχε αποκαλέσει τους απεσταλμένους στη FIFA από την Αφρική ως «εκτοξευτές ακοντίων» και είχε πει στον Σίλτον να δώσει μπουνιά στο Μαραντόνα, τιμωρώντας τον για το χέρι του Θεού. Έλεγε ότι θεωρεί βαρετούς τους Σουηδούς, ότι μισεί τους Γάλλους και απεχθάνεται τους Γερμανούς. Για την FA που ήθελε και δημόσιες σχέσεις, είχε κοπεί από νωρίς...

*Όταν πέθανε ο Πίτερ Τέιλορ, οι δυο τους είχαν να μιλήσουν 7 χρόνια. Η είδηση του θανάτου του πάγωσε τον Κλαφ. «Τι απώλεια, όλα αυτά τα χρόνια θα μπορούσαμε να καθόμαστε μαζί και να πίνουμε μπύρες. Όλα αυτά τα χρόνια χωρίς το γέλιο του. Κανείς δεν με έκανε να γελάσω όπως αυτός. Και το μόνο που καταφέραμε στο τέλος ήταν να τα βάλουμε ο ένας με τον άλλον. Γαμώτο!», τόνιζε μετανιωμένος. Ποτέ δεν σταμάτησε μέσα του να αισθάνεται ένα κενό από την απουσία το πρώην κολλητού του.

*Ακόμα κι όταν ήταν εμφανής ο εθισμός του στο αλκοόλ, δεν το παραδέχθηκε ποτέ. Έπινε από το πρωί, θεωρώντας ότι ο μοναδικός τρόπος για να ξεπεράσει το μεθύσι του ήταν να πιει ξανά. Πίστευε ότι το αλκοόλ τον βοηθούσε να σκεφτεί πιο καθαρά και είχε γνωριστεί μαζί του από εκείνον τον τραυματισμό που του είχε κόψει την καριέρα, προσπαθώντας να πνίξει τον πόνο του. «Αν υπήρχε Ευρωπαϊκό Κύπελλο για το ποτό, θα το κατακτούσαμε σίγουρα», είχε δηλώσει χαρακτηριστικά.

*Το τέλος ήρθε στις 12 Μαΐου 1993. Απομακρυσμένος, σκιά του εαυτού του έβλεπε την αγαπημένη του Φόρεστ να βυθίζεται. Δεν πίστευε ότι η ομάδα βρίσκεται χαμηλά και δεν ήθελε καν να ακούει τη λέξη υποβιβασμός. Έδειχνε σαν να έχει μείνει πίσω, να μην ακολουθεί τις εξελίξεις και τις απαιτήσεις της Πρέμιερ Λιγκ. Παραιτήθηκε μετά από τις επιθέσεις των εφημερίδων, που τον «έκραζαν» για το πρόβλημα αλκοολισμού του. Παρότι είχε πει στη διοίκηση η παραίτησή του να δημοσιοποιηθεί μετά το τέλος της περιόδου, αυτή έγινε μέσα σε λίγες ώρες...