Το πιο άνισο: Η ίση μεταχείριση των ανίσων

«Έργμασιν εν μεγάλοις, πάσιν αδείν χαλεπών»…
(Στα μεγάλα έργα είναι δύσκολο να είναι όλοι ευχαριστημένοι)
Σόλων
Και πως άλλωστε θα μπορούσε να είναι διαφορετικά όταν στον ελλαδικό παράδεισο η ιθύνουσα τάξη μας διαβεβαίωνε επί σειρά ετών ότι όλα πάνε καλά; Πως να αντιδράσει ένας πληθυσμός ημιμαθής που ζούσε για τα εύκολα λόγια, τις εύκολες πράξεις, το εύκολο πολιτικό σύστημα και το καταρρέων κράτος;
Η αλήθεια είναι πως κανείς δεν είναι σε θέση να
απαντήσει στο θεμελιώδες ερώτημα τι πραγματικά συμβαίνει. Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια σφοδρή σύγκρουση συνειδητού και ασυνειδήτου, όπως θα έλεγε ο πατέρας της ψυχανάλησης Ζίγκμουντ Φρόιντ, αλλά έχοντας χάσει και το εγώ και το υπερεγώ…
Είναι αλήθεια ότι τα τελευταία 3 χρόνια ακούσαμε πολλά, μας προβλημάτισαν άλλα τόσα και πληγωθήκαμε από αυτά που χάσαμε. Η θλίψη που διαχέεται γύρω μας και μέσα στο σπίτι μας αποτελεί την καθημερινότητα μας. Στην αρχή νιώσαμε μόνοι και προδομένοι, μετά είδαμε πως η Ιρλανδία, η Πορτογαλία και η Ισπανία ζουν παράλληλες ιστορίες με τις δικές μας και είπαμε ότι κάτι «μυρίζει» στο βασίλειο της Ευρώπης, ένα νέο Ράιχ βρίσκεται προ των πυλών και έτσι αναζητήσαμε σωτήρες της πολιτκής και της δημοσιογραφίας.
Το πρόβλημα μας όμως παραμένει ίδιο. Όλοι παρουσιάζουν σημάδια ημιμάθειας ή επιλεκτικής μνήμης. Αλήθεια πόσες φορές έγινε επίκληση της «Σεισάχθειας». Ας πουμε λοιπόν ποια είναι η μεταρρυθμιστική κίνηση του Σόλωνα. Στα τέλη του 7ου-αρχές του 6ου αι. π.Χ., ορισμένοι Αθηναίοι είχαν αναγκαστεί να εκχωρήσουν τη γη τους σε πλούσιους γαιοκτήμονες, στους οποίους υποχρεώνονταν να πληρώνουν ενοίκιο με τη μορφή μέρους των παραγόμενων αγαθών.
Η  νομοθεσία του Δράκοντα  επέτρεπε στον πολίτη, όποτε υπήρχε ανάγκη, να εγγυηθεί βάζοντας ως ενέχυρο το άτομό του. Στην περίπτωση όμως που οι όροι της συμφωνίας δεν ακολουθούνταν, τότε κινδύνευε να υποδουλωθεί και να πουληθεί μακριά από την πόλη του. Η οικονομική κατάσταση αρκετών φτωχών Αθηναίων πολιτών, που δεν είχαν καμιά πολιτική ισχύ, επιδεινωνόταν διαρκώς και πολλοί από αυτούς είχαν ήδη καταλήξει να πουληθούν ως δούλοι. Αυτή η κατάσταση οδήγησε σε οικονομική και κοινωνική κρίση, την οποία ο Σόλων, όταν εξελέγη στα 594/3 π.Χ., προσπάθησε να εκτονώσει.
Από τις βασικές οικονομικές του μεταρρυθμίσεις ήταν η σεισάχθεια και η κατηγοριοποίηση των πολιτικών προνομίων με βάση την περιουσία του κάθε πολίτη. Η «Σεισάχθεια»  δημιουργήθηκε όχι για να καταργήσει τη δουλεία, αλλά για να απελευθερώσει τους δούλους από χρέος. Όμως, όπως ο κάθε νόμος έχει ένα παραθυράκι, έτσι και οι μεταρρυθμίσεις του Σόλωνα άφηναν δύο εξαιρέσεις: ο κηδεμόνας άγαμης γυναίκας που είχε χάσει την παρθενία της είχε το δικαίωμα να την πουλήσει για δούλα, και ένας πολίτης μπορούσε να αφήσει έκθετο ένα ανεπιθύμητο νεογέννητο.
Αυτή είναι η Σεισάχθεια που τόσο πολύ ακούσαμε τις προηγούμενες μέρες. Αλλά ας αφήσουμε λίγο την ιστορία και ας επανέρθουμε στο σήμερα. Υπάρχει πραγματικά μια ντροπή για κάθε κοινωνία, και αυτή δεν είναι άλλη από τις αυτοκτονίες, αρκεί να βάλουμε όλοι μας καρδιά, μυαλό, σκέψη  και συναίσθημα για να τις ερμηνεύσουμε. Είναι άδικο, κατάπτυστο, και θίγει τον πολιτισμό καθε χώρας που αδρανεί απέναντι σε μια τέτοια μάστιγα.
Ομως και εδώ πρέπει να ειπωθούν αλήθειες. Αλήθεια τι κάνουν όλοι όσοι διαμορφώνουν την κοινή γνώμη; Οι μισοί το αγνοούν και οι άλλοι μισοί καταδικάζουν γενικά και αόριστα μια κυβερνητική πολιτική, ένα κατεστημένο, ένα σύστημα ως σαν να μην ανήκουν σε αυτό. Οι κοινωνίες όμως προχωρούν, και αν δεν το έχουν κάνει ήδη θα πρέπει να αρχίσουν. Η ενασχόληση μου με το ρεπορτάζ μου έδειξε ανθρώπους που δεν βρίσκονται σε καλύτερη μοίρα να μοιράζουν το χρόνο και τα αγαθά τους έτσι ωστε να ανακουφίζουν όσο γίνεται οικογένειες που δοκιμάζονται σκληρά από την ανέχεια και την ανεργία. Και αυτοί είναι που πρέπει να αποτελούν φωτεινό παράδειγμα για όλους.
Νοιώθω όμως την ανάγκη να αποκατασταθεί μια δημοσιογραφική αλήθεια. Αυτο που συμβαίνει στην Ισπανία είναι πραγματικά απάνθρωπο. Ο ένας μετά τον άλλον ιδιοκτήτες ακινήτων αυτοκτονούν όταν ο δικαστικός επιμελητής τους επιδίδει το έγγραφο έξωσης. Οι «αγανακτισμένοι» Ισπανοί αποφάσισαν να πάρουν την υπόθεση στα χέρια τους και να ξυπνήσουν την Κυβέρνηση Ραχόι. Άλλωστε η BANKIA πήρε τόσο ρευστό από το κράτος που όφειλε, αν μη τι άλλο, να αποφασίσει να παγώσει την εφαρμογή του νόμου, ενός νόμου τόσο παράλογου όσο το μακρινό του παρελθόν, αφού θεσπίστηκε το 1909.
Το πρόβλημα στην Ισπανία δεν είναι τόσο η έξωση αλλά ότι ακόμα και μετά από μια τέτοια εξέλιξη οι δανειολήπτες οφείλουν να εξοφλήσουν το ποσό που χρωστάνε στην Τράπεζα γιατί αυτό δεν διαγράφεται με τον πλειστηριασμό του ακινήτου, κάτι που φυσικά δεν συμβαίνει στην Ελλάδα. Προς απογοήτευση μου ακόμα και αυτή η είδηση που είναι τόσο ευαίσθητη κοινωνικά, ειπώθηκε από όσους φυσικά ασχολήθηκαν με αυτή κατά το ήμισυ, και μόνο στο σκέλος της παρέμβασης Ραχόι. Και ναι, πράγματι υπήρξε παρέμβαση, αλλά από το νόμο εξαιρούνται ορισμένες κατηγορίες πολιτών με ιδιαίτερα αυστηρές προυποθέσεις. Αλλά είπαμε ο λαός μας ξεχνά αυτά που τον ενώνουν και διακρίνει πολύ εύκολα αυτά που τον χωρίζουν. Δεν είναι τυχαίος ο χαρακτηρισμός έθνος ανάδελφο.
Εν κατακλέιδι είναι πολύ ευκολο να μιλάς για ειδικά δικαστήρια ή για στρατοδικεία ή δεν ξέρω τι άλλο… αλλά εάν αυτή η στήλη μας δώσει τη δυνατότητα θα κάνουμε ένα εξαιρετικό ταξίδι στην Ιστορία μας, από τη λαμπροτητα των Βαλκανικών Πολέμων μέχρι τη Μικρασιατική Καταστροφή και τον… συνωστισμό στα παράλια της Σμύρνης. Από τον εμφύλιο και τα Δεκεμβριανά έως τη Συνθήκη των Σεβρών. Από τη Δίκη των 6 μέχρι το Ειδικό Δικαστήριο του Ανδρεα Παπανδρέου.
Ο Σόλωνας υποστήριξε πως στα μεγάλα έργα είναι δύσκολο να είναι όλοι ευχαριστημένοι, και αυτό θα πρέπει να είναι το σημείο αναφοράς ενός μεγάλου ηγέτη. Εγώ πάλι είμαι θαυμάστρια του Αριστοτέλη, του δημιουργού της λογικής, και ασπάζομαι τη ρήση του «δεν υπάρχει τίποτα πιο άνισο από την ίση μεταχείριση των ανίσων». Αλλά και για αυτό θα μιλήσουμε κάποια άλλη φορά…