Είναι η Φιλαδέλφεια η πιο ζεστή περιοχή της χώρας;

Κάθε καλοκαίρι και ειδικά σε περιόδους ζέστης οι καιρόφιλοι αλλά και το γενικό κοινό έχουμε συνηθίσει να... ακούμε από τον Τύπο και τα ΜΜΕ πως διάφορες περιοχές στην επικράτεια σημείωσαν υψηλές θερμοκρασίες. Συνήθως η Νέα Φιλαδέλφεια, η Λάρισα, η Λαμία, η Ελευσίνα, οι Σέρρες, το Άργος, το Αγρίνιο, η Σπάρτη και άλλες περιοχές είναι από τα πρώτα ονόματα που ακούμε.
Για το σκοπό αυτού του άρθρου αποφασίσαμε να
παρουσιάσουμε τα στοιχεία των δυο περιοχών που αφορούν άμεσα ή έμμεσα τον περισσότερο κόσμο. Αρχικά παρουσιάζουμε τα μετεωρολογικά στοιχεία της Νέας Φιλαδέλφειας λόγω της θέσης της στον αστικό ιστό της Αθήνας και επίσης εκείνα της Λάρισας ως μια από τις μεγαλύτερες πόλεις της Ελλάδας.
Η έρευνα μας αφορά κυρίως την μετεωρολογική παράμετρο της μέσης μέγιστης θερμοκρασίας κατά τους θερινούς μήνες του Ιουνίου, Ιουλίου, Αυγούστου σύμφωνα με τα οριζόμενα από τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό (Π.Μ.Ο) για το Βόρειο Ημισφαίριο (WMO 1983).Τα στοιχεία έχουν προέρθει από τον Π.Μ.Ο όπως ακριβώς η Ε.Μ.Υ τα επικοινωνεί τόσο εγχώρια όσο και διεθνώς.

Λίγα λόγια για τους σταθμούς
Οι σταθμοί που εξετάσαμε για την παρούσα έρευνα αφορούν επαγγελματικούς μετεωρολογικούς σταθμούς της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας (Ε.Μ.Υ). Παρακάτω στο σχήμα 1 μπορείτε να βρείτε αναλυτικά τα στοιχεία των σταθμών.
Σχήμα 1.Στοιχεία σταθμών

Όπως βλέπετε πρόκειται για επαγγελματικούς κλασικούς κλωβούς κατασκευής Stevenson Screen και αποτελούν σύμφωνα με τον Π.Μ.Ο ότι πιο αξιόπιστο υπάρχει σήμερα στη παγκόσμια μετεωρολογία σε ό,τι αφορά την ακρίβεια μετρήσεων μετεωρολογικών παραμέτρων (WMO 1983).
Ο σταθμός της Νέας Φιλαδέλφειας στεγαζόταν από το 1955 μέχρι και το 2010 στο Βόρειο κομμάτι του Άλσους της Νέας Φιλαδέλφειας και γεωγραφικά εντοπίζεται στο κεντρικότερο σημείο του Λεκανοπέδιου της Αθήνας στις εγκαταστάσεις της Πολεμικής Αεροπορίας που έχουν παραχωρηθεί στην Ε.Μ.Υ. Απέχει πάνω από 15χλμ από την κοντινότερη ακτή από όλες τις διευθύνσεις και σε υψόμετρο 136 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας ενώ διοικητικά η περιοχή του Άλσους ανήκει στον Κεντρικό Τομέα Αθηνών.Ο σταθμός είναι πιστοποιημένος από τον Π.Μ.Ο με κωδικό 16701. Μέχρι την προγούμενη δεκαετία ήταν από κοινού με τον σταθμό του Ελληνικού ο σταθμός που μετέδιδε στον Π.Μ.Ο τα επίσημα δεδομένα της Αθήνας από την Ε.Μ.Υ. Από το 2011 μέχρι και σήμερα οι παρατηρήσεις για τη Νέα Φιλαδέλφεια γίνονται αποκλειστικά από τον επαγγελματικο ΑΜΣ με την ονομασία Φιλαδέλφεια και κωδικό 16791 από τον Π.Μ.Ο.
Ο σταθμός της Λάρισας βρίσκεται στις εγκαταστάσεις του Αρχηγείου Τακτικής Αεροπορίας , γεωγραφικά εντοπίζεται στην Ανατολική Λάρισα σε υψόμετρο 72 μέτρων και αποτελεί μέχρι σήμερα τον σταθμό που μεταδίδει τα επίσημα δεδομένα της πόλης στον Π.Μ.Ο. Ο σταθμός είναι πιστοποιημένος από τον Π.Μ.Ο με κωδικό 16648.Τέλος και οι δυο σταθμοί έκαναν καταγραφές στα δύο μέτρα ύψος από το έδαφος σύμφωνα με τα οριζόμενα του Π.Μ.Ο
Λίγα λόγια για την χρονοσειρά
Συνολικά εξετάσαμε 56 έτη σε ο,τι αφορά τις μέσες μέγιστες θερμοκρασίες του θερινού τρίμηνου και για τις δυο περιοχές. Τα στοιχεία αυτά σε βάθος πλέον του μισού αιώνα δίνουν μια πολύ καλή και αντιπροσωπευτική εικόνα για τις επικρατούσες μετεωρολογικές συνθήκες ζέστης στη Νέα Φιλαδέλφεια και Λάρισα και αποτελούν κατά πολύ μεγαλύτερη χρονοσειρά δεδομένων από το ελάχιστο 30ετίας που προτείνει ο Π.Μ.Ο.

Η ανάλυση των δεδομένων έγινε σε 4 στάδια. Αρχικά η εξέταση ολόκληρης της χρονοσειράς και για τους 2 σταθμούς με τους ανάλογους υπολογισμούς ενώ στη συνέχεια έγινε ο υπολογισμός των στοιχείων για την νεότερη περίοδο 1981-2010. Προέκυψε πως ένας πολύ μικρός αριθμός θερινών μηνών για τη Νέα Φιλαδέλφεια είχαν από 5 ως μέγιστο 10 ημέρες δεδομένων να λείπουν.Η τρίτη φάση της ανάλυσης φρόντισε να αγνοήσει τους συγκεκριμένους μήνες από το αρχείο της Νέας Φιλαδέλφειας με παράλληλη αφαίρεση των αντίστοιχων μηνών από το αρχείο της Λάρισας και επανυπολογισμό των στοιχείων για όλη την περίοδο 1955-2010 ενώ με την τελευταία φάση επανυπολογίσαμε τη νεότερη περίοδο 1981-2010.

Σχήμα 2. Πλήθος στοιχείων

Όπως παρατηρούμε συνολικά εξετάστηκαν 163 θερινοί μήνες για τη Νέα Φιλαδέλφεια και 168 για τη Λάρισα από όλη τη χρονοσειρά τους ενώ στη τελική φάση εξετάσαμε τους 154 αντίστοιχους θερινούς μήνες και για τις δύο περιοχές.

Παρουσίαση δεδομένων
Όπως παρατηρούμε στα παρακάτω δύο σχήματα για ολόκληρη την χρονοσειρά της Νέας Φιλαδέλφειας και της Λάρισας είναι εμφανής η θέρμανση κατά τη νεότερη περίοδο 1981-2010 ειδικά στη Νέα Φιλαδέλφεια.
Σχήμα 3. Νέα Φιλαδέλφεια-πλήρης χρονοσειρά.

Σχήμα 4. Λάρισα-πλήρης χρονοσειρά.

Βλέπουμε πως σε βάθος χρόνου πλέον του μισού αιώνα το εσωτερικό της Αττικής με τη Νέα Φιλαδέλφεια να είναι συστηματικά θερμότερο σε όλους τους θερινούς μήνες μιας εξίσου θερμής περιοχής του εσωτερικού του Θεσσαλικού κάμπου σύμφωνα με τα στοιχεία της Λάρισας.
Οι διαφορές είναι μικρότερες τον Ιούνιο όπου η Νέα Φιλαδέλφεια είναι θερμότερη κατα μέσο όρο από 0.2 ως 0.7 βαθμούς .Η μεγαλύτερη διαφορά παρατηρήται τον Αύγουστο οπότε και η Νέα Φιλαδέλφεια είναι σημαντικά θερμότερη μέχρι και 1.3 βαθμούς κατά μέσο όρο τη νεότερη περίοδο. Συνολικά για το θερινό τρίμηνο και για ολόκληρη την περίοδο 1955-2010 η Νέα Φιλαδέλφεια είναι κατα μέσο όρο 0.5 βαθμούς θερμότερη ενώ την νεότερη περίοδο είναι θερμότερη σχεδόν κατά 1 βαθμό.

Σχήμα 5. Νέα Φιλαδέλφεια-χωρίς ελλιπείς μήνες.

 

Σχήμα 6. Λάρισα-χωρίς τους αντίστοιχους μήνες.

Στο σχήμα 5 και 6 ύστερα από την αφαίρεση των λίγων μηνών με 5 ως 10 μέρες χωρίς στοιχεία από τη χρονοσειρά της Νέας Φιλαδέλφειας και την αφαίρεση των αντίστοιχων μηνών από τη χρονοσειρά της Λάρισας παρατηρούμε την ίδια εικόνα.
Συγκεκριμένα και ειδικά για τους δύο θερμότερους μήνες του έτους το εντυπωσιακό είναι πως την τελευταία φορά που η Λάρισα ήταν θερμότερη της Νέας Φιλαδέλφειας τον Ιούλιο ήταν εκείνον του 1988 ενώ για τον Αύγουστο ήταν τον Αύγουστο του 1969. Συνολικά μάλιστα η τελευταία φορά που η Λάρισα ήταν θερμότερη της Νέας Φιλαδέλφειας κατά μέσο όρο για όλο το θερινό τρίμηνο ήταν πάλι το καλοκαίρι του 1969 (!)

Σχήμα 7. Διαφορές μέγιστων ΥΠΕΡ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑΣ.

Για δική σας ευκολία στο σχήμα 7 βλέπουμε συγκεντρωτικά τις διαφορές στις μέσες μέγιστες θερμοκρασίες υπέρ της Νέας Φιλαδέλφειας σε σχέση με τη Λάρισα.

Σχήμα 8. Αριθμός θερμότερων ετών –πλήρης χρονοσειρά

Στο παραπάνω σχήμα βλέπουμε πως η Νέα Φιλαδέλφεια ήταν συνολικά θερμότερη της Λάρισας για 40 καλοκαίρια έναντι 14 που ήταν θερμότερη η Λάρισα ενώ ξανά τον Αύγουστο παρατηρήται η μεγαλύτερη διαφορά με την Νέα Φιλαδέλφεια να είναι θερμότερη για 42 χρόνια τον Αύγουστο έναντι 13 ετών μόνο να είναι θερμότερη η Λάρισα κατά τη διάρκεια του Αυγούστου.

Σχήμα 9. Αριθμός θερμότερων ετών –χωρίς ελλιπείς μήνες και αντίστοιχοι αυτών.

Με την αφαίρεση των μηνών με λιγότερα στοιχεία και τους αντίστοιχους μήνες για τη Λάρισα η εικόνα δεν αλλάζει σημαντικά.
Σε ό,τι αφορά τα ρεκόρ απόλυτα μέγιστων θερμοκρασιών και εκεί η εικόνα είναι η αναμενώμενη με τη Νέα Φιλαδέλφεια να σημειώνει το μεγαλύτερο ρεκόρ όλων των εποχών με 46.2 βαθμούς.

Σχήμα 10. Ρεκόρ μέγιστων θερμοκρασιών.

Να σημειώσουμε εδώ πως τα ρεκόρ και για τις δύο περιοχές δεν έχουν καταρριφθεί μέχρι και σήμερα (Ιούλιος 2013).
Αυτό λοιπόν που φαίνεται έντονα και για τις δύο περιοχές είναι η σημαντική θέρμανση την νεότερη περίοδο με τη Νέα Φιλαδέλφεια να σημειώνει όπως ήδη αναφέραμε την μεγαλύτερη άνοδο. Αυτό το στοιχείο φαίνεται αρκετά καθαρά και για τους υπόλοιπους σταθμούς της Αθήνας. Μάλιστα παρατηρούμε πως όσο πιο παρατεταμένα θερμά είναι τα καλοκαίρια τόσο πιο πιθανό είναι η Αθήνα να είναι θερμότερη της Λάρισας στις μέσες μέγιστες θερμοκρασίες.

Σχήμα 11. Στοιχεία Θησείου.

Με τα στοιχεία του αντίστοιχου επαγγελματικού σταθμού του Θησείου για την ανάλογη περίοδο και σε αντιπαραβολή με τα στοιχεία της Λάρισας παρατηρούμε πως και το κέντρο της Αθήνας είναι θερμότερο της Λάρισας για περίπου 0.5 βαθμούς κατά μέσο όρο για όλο το θερινό τρίμηνο την νεότερη περίοδο. Θεωρούμε πως αυτή η διαφορά οφείλεται σε πρώτο λόγο στα βάρβαρα καλοκαίρια που έπληξαν την Αθήνα από το 2000 και μετά. Μάλιστα με μια γρήγορη προβολή του μοτίβου των τελευταίων ετών πιστεύουμε πως το κέντρο της Αθήνας το αργότερο σε 5 χρόνια από τώρα θα είναι και αυτό συνολικά θερμότερο της Λάρισας στις θερινές μέσες μέγιστες θερμοκρασίες για την όλη την περίοδο από το 1955.
Πάντως το γεγονός πως το εσωτερικό της Αττικής είναι συστηματικά θερμότερο της Λάρισας κατά μέσο όρο σε θερινές μέγιστες είναι ήδη γνωστό εδώ και καιρό σύμφωνα και με τα ελεύθερα δημοσιευμένα στοιχεία από την ιστοσελίδα της Ε.Μ.Υ.

Εικόνα 1. Κλιματικά Νέας Φιλαδέλφειας και Λάρισας από την ιστοσελίδα της Ε.Μ.Υ

Επιπτώσεις στους κατοίκους του Κεντρικού Λεκανοπεδίου
Τα συμπεράσματα της παρούσας έρευνας θα μπορούσαν να βοηθήσουν τους κρατικούς μηχανισμούς να αντιληφθούν τους κινδύνους ενός τόσο θερμού κλίματος αλλά και να προετοιμαστούν κατάλληλα σε συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση (πχ. Δήμος Φιλαδέλφειας-Χαλκηδόνας) προκειμένου να ελαχιστοποιήσουν τις επιπτώσεις της θερινής ζέστης του εσωτερικού της Αττικής στους κατοίκους αυτών των περιοχών.Το γεγονός πως το Κεντρικό Λεκανοπέδιο αποτελεί μια από τις συστηματικά θερμότερες περιοχές της επικράτειας το καλοκαίρι οφείλει να κινητοποιεί την πολιτεία προς την κατεύθυνση της προστασίας του γενικού κοινού δεδομένης και της καθημερινής έντονης κινητικότητας των Αθηναίων από και προς αυτό.
Αν και η βιβλιογραφία μας ενημερώνει πως η αστική θερμονησίδα έχει σχετικά μικρή επίπτωση στις θερινές μέγιστες της Αθήνας (έχει μεγάλη επίπτωση αντίθετα στις θερινές ελάχιστες) διάφοροι επιβαρυντικοί παράγοντες δυσκολεύουν ήδη την ποιότητα ζωής μας στο εσωτερικό της Αττικής (Founda et al 2009).
meteoclub.gr