ΜΝΗΜΕΣ- Γράφουμε όλοι μαζί τη συλλογική ιστορία της πόλης μας

Η πρωτοβουλία που προτείνω να πάρουμε όλοι μαζί έχει τον τίτλο «Μνήμες»

Αν έπρεπε να την περιγράψω με μια φράση θα έλεγα το εξής: Ελάτε να γράψουμε όλοι μαζί την ιστορία της Φιλαδέλφειας και της Χαλκηδόνας. Μικρές και μεγάλες στιγμές του αγαπημένου μας τόπου. Ελάτε να αποτυπώσουμε την πορεία της πόλης, από τα αμπέλια και τα χωράφια των αρχών του 20ού αιώνα στη σημερινή της κατάσταση.

Ως τώρα (από όσο ξέρω), μόνο δυο άνθρωποι επιχείρησαν να το κάνουν κάπως οργανωμένα. Αυτοί ήταν ο μακαρίτης Γιώργος Κακάτσος και ο αγαπητός μας συμπολίτης Δημήτρης Βασιλειάδης. Ο καθένας τους έκανε μια πολύ καλή προσπάθεια και την αποτύπωσε σε ένα βιβλίο. Υπάρχει, βέβαια, η μεγάλη προσπάθεια της αείμνηστης Φιλιώς Χαϊδεμένου, που οδήγησε στο Μουσείο Μικρασιατών, το οποίο φιλοξενείται στο ΠΠΙΕΔ. Δεν έγινε, όμως, ως σήμερα, μια οργανωμένη προσπάθεια να γράψουμε τη ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ιστορία της πόλης μας, να αναμιχθούμε σε αυτό όσο το δυνατόν περισσότεροι, μακάρι όλοι.

Αυτό είναι το θέμα. Να γράψουμε συλλογικά την ιστορία της πόλης μας. Τι θυμούνται οι παλιοί από διηγήσεις για την Μικρασιατική Καταστροφή; Πώς την έζησαν οι πατεράδες κάθε Φιλαδελφειώτη και Χαλκηδονιώτη; Υπάρχουν θύμησες από διηγήσεις παλαιοτέρων για το πώς ήταν η περιοχή πριν έλθουν οι πρόσφυγες; Πώς έφτασε κάθε οικογένεια στον (τότε) Ποδονίφτη; Πώς πέρασαν οι οικογένειες τα πρώτα  χρόνια εδώ; Κι αργότερα, όταν κάπως βελτιώθηκαν τα πράγματα, τι θυμούνται, ποιους θυμούνται, πώς έζησαν τη μετεξέλιξη μιας προσφυγούπολης σε μια σύγχρονη πόλη, όπως η σημερινή;

Το θέμα είναι αυτό. Υπάρχει, όμως, και η διαδικαστική πλευρά, καθώς η προσπάθεια πρέπει να αποτυπωθεί με τη μεγαλύτερη δυνατή αξιοπιστία κι εγκυρότητα. Πώς θα γίνει αυτό; Έχω μερικές σκέψεις, περιμένω και τις δικές σας:

Μπορούμε να ξεκινήσουμε ως εξής: Ο καθένας μας έχει μεγάλους στην ηλικία ανθρώπους στην οικογένειά του. Έχει επίσης τέτοιους στη γειτονιά του, στον κύκλο του μέσα στην πόλη. Η σκέψη μου είναι να δημιουργήσουμε ΕΔΩ ένα δίκτυο ΟΛΟΙ ΜΑΣ, να βρούμε αυτούς τους ανθρώπους, να τους αφήσουμε να μας πουν τι θυμούνται, τι τους έμεινε αξέχαστο, μεγάλες στιγμές της πόλης μας ή μικρές, καθημερινές ιστορίες.

«Ναι, αλλά εγώ τι πρέπει να κάνω;» θα με ρωτήσει κάποιος. Προτάσεις έχω, έτοιμες συνταγές δεν έχω. Να τι θα μπορούσε να κάνει καθένας από σας που θέλει να εμπλακεί σε αυτή την περιπέτεια:

1.      Να καταγράψει σε ένα χαρτί ανθρώπους που γνωρίζει (συγγενείς, φίλους, γείτονες κλπ) οι οποίοι πιστεύει ότι θα μπορούσαν να συνεισφέρουν θύμησες, διηγήσεις, μερικές ψηφίδες του παζλ που λέγεται ιστορία της πόλης μας.

2.      Να ρωτήσει τον καθένα από αυτούς αν θα ήθελε να πει ό,τι θυμάται, ότι νομίζει ότι αξίζει να καταγραφεί στην ιστορία της πόλης.

3.      Να έλθει σε επαφή μαζί μας (στο e-mail μας) και να μας πει ότι έχει 1,2,5 ανθρώπους που θέλουν να μιλήσουν για το παρελθόν στην πόλη.

4.      Να μας συνοδεύσει όταν θα πηγαίνουμε σε αυτούς που μας συστήνει με το δημοσιογραφικό μας μαγνητοφωνάκι.

Αυτά. Απλά δεν είναι;

ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ

Για να γίνει, όμως, σωστά η ιστορική καταγραφή μέσα από μαρτυρίες, υπάρχουν μερικές απαράβατες προϋποθέσεις:

Α. ΕΠΩΝΥΜΕΣ ΔΙΗΓΗΣΕΙΣ: Δεν μπορεί να μας μιλά κάποιος που δεν θέλει να πει το όνομά του. Αυτό δεν είναι μαρτυρία. Αντίθετα, η αξιοπιστία της διήγησης, προϋποθέτει επωνυμία αυτού που διηγείται.

Β. ΕΥΡΥΤΗΤΑ ΘΕΜΑΤΩΝ: Η ιστορία μιας πόλης δεν είναι μόνο οι μεγάλοι της σταθμοί. Η Φιλαδέλφεια κι η Χαλκηδόνα αντιμετώπισαν προκλήσεις και μετά την έλευση κι εγκατάσταση εδώ των προσφύγων. Στις δεκαετίες που ακολούθησαν. Πώς θυμούνται οι παλιότεροι, λχ, τις προσπάθειες της κοινωνίας για προκοπή στις δεκαετίες του 50, του 60, του 70; Πώς θυμούνται οι ντόπιοι την επέκταση της πόλης στους Απομάχους, στη Νησίδα, στο Μεσαίο και το Κάτω Κουκλάκι; Ποια μαγαζιά άνοιξαν πρώτα, ποια ακολούθησαν, ποιες πορείες συμπολιτών μας ήταν παράδειγμα για τους άλλους αλλά και για τις μελλοντικές γενιές; Ποιοι θυμούνται περιστατικά με πρωταγωνιστή το Νίκο Τρυπιά; Τον Αμπατζή; Παλαιότερα τον Τσιλιμίγκρα; Τον Καδερίδη; Τον Τσαγκά; Το Σταματιάδη; Πείτε μας τι θυμάστε από το πρώτο ζαχαροπλαστείο του Κανάκη, από βραδιές στο Ηρώδειο, από το παλιό «Συντριβάνι»... Ρωτήστε τους παλιούς για τον Ποδονίφτη, τις γραμμές Λαυρίου, το «θηρίο», ίσως θυμούνται ακόμα τα αμπέλια που ήταν στην περιοχή μας. Ποιοι και τι θυμούνται από τον Σπαθάρη, τον Πάνο Διαμαντόπουλο, τον Τάσο Αθανασιάδη, από το Σταύρο Ξενίδη, το Χρήστο Πύρπασο, είναι τόσοι πολλοί... Πάμε στα προβλήματα: Τι θυμούνται οι κάτοικοι της Νησίδας για τις προσπάθειες να φύγει από την πλατεία του ο πυλώνας της ΔΕΗ; Παλαιότερα, να ασφαλτοστρωθούν οι δρόμοι; Να προστατευθεί ο συνοικισμός; Πότε αποφασίστηκε να κτιστούν Εργατικές Κατοικίες, ποιοι το ήθελαν, ποιοι αντέδρασαν, τι έλεγαν οι κάτοικοι της περιοχής; Μην κάνετε ερωτήσεις σε όσους επιλέξετε για «μάρτυρες» της ιστορίας της πόλης. Αφήστε τους να μιλήσουν. Το καλύτερο είναι να μιλήσουν μπροστά σε ένα δημοσιογραφικό μαγνητοφωνάκι. Πάντα επώνυμα. Θα πουν μόνοι τους αυτά που θέλουν να πουν. Μετά, θα τους κάνουμε μαζί ερωτήσεις. Εσείς κι εγώ. Είναι η δουλειά μου αυτή, γι αυτό πιστεύω ότι πρέπει να τους ακούμε μαζί, εσείς κι εγώ. Μπορώ λόγω επαγγελματικής προϋπηρεσίας να τους βοηθώ να λένε περισσότερα. Άλλωστε η καταγραφή στο κασετόφωνο θα μας προστατεύσει από λάθη και ανακρίβειες στη μεταφορά της διήγησης στο χαρτί.

Γ. ΕΜΜΕΣΗ ΚΙΝΗΣΗ: Δεν μπορείτε να βρείτε ανθρώπους που έχουν φύγει απο κοντά μας. Μπορείτε όμως να βρείτε «δικούς τους» ανθρώπους. Για το Σάββα Σταματιάδη, το Σφαντό, τον Κηνόγλου, μπορούν να μας μιλήσουν ο Κασίμης, ο Κόντος, η Παπανικολάου, άλλοι άνθρωποι που τους έζησαν (αν θέλουν, φυσικά). Γι το Βερνέζη, άλλοι (ή οι ίδιοι). Για το Σημηριώτη, το Χαρισίου, το Τζαβάρα, το Θάνο- Νάσο Αποστολόπουλο κλπ, άνθρωποι που τους γνώρισαν, είναι συγγενείς τους ή έκαναν παρέα μαζί τους και ζουν ακόμα, ώστε να μας μεταφέρουν τις θύμησες που έχουν. Αλλά και για τον τάδε ανώνυμο που όμως πρέπει να μείνει στην πορεία της πόλης, εσείς που τον ξέρετε (ή τον ξέρατε, αν δε ζει πια) μπορείτε να μας καταθέσετε τη μαρτυρία σας. Επώνυμοι δεν είναι μόνο όσοι έδρασαν μέσα από κάποια θεσμική θέση. Επώνυμοι, που «κουβάλησαν» την πόλη στις πλάτες τους είναι όλοι όσοι έζησαν εδώ, όλοι όσοι ζούμε κι εργαζόμαστε εδώ. Οι μαρτυρίες θα αποτυπωθούν επώνυμα, άρα ο καθένας θα φέρει την ευθύνη των όσων λέει. Έτσι θα αποφύγουμε (κατά το δυνατόν) πειρασμούς παραποιήσεων. Ξαναλέω: Όσο πιο πολλοί μπούμε σε αυτό τον «χορό», τόσο πιο πιστό, εντυπωσιακό και αξιόλογο θα είναι το αποτέλεσμα.

ΧΡΟΝΙΚΑ ΟΡΙΑ

Αν αφήσουμε την πρωτοβουλία χωρίς χρονικά όρια, θα λιμνάσει. Προτείνω να αρχίσουμε άμεσα να κάνουμε –ο καθένας ξεχωριστά- τις κινήσεις που περιγράφω παραπάνω. Ας θέσουμε ένα πρώτο όριο, να μαζέψουμε όλες τις μαρτυρίες ως τις αρχές του καλοκαιριού (δηλ. Να έχουν μιλήσει όλοι όσοι μαζευτούν στη λίστα μας στο μαγνητόφωνο). Αν δεν φτάσει ο χρόνος, τον παρατείνουμε για λίγο. Αλλά τώρα, ας βάλουμε αυτό το όριο. Το καλοκαίρι θα κάνω μια προσπάθεια να συνθέσω μαρτυρίες σε ένα συνεκτικό οδοιπορικό της πόλης στο χρόνο. Στη συνέχεια θα στείλω με κάποιον τρόπο (πιθανώς ηλεκτρονικά) το κείμενο σε όσους μπήκαν στην πρωτοβουλία, για να υπάρξουν προτάσεις, σκέψεις, βελτιώσεις. Προσέξτε, όχι του τύπου «εγώ θα το έγραφα έτσι» γιατί δεν θα τελειώσουμε ποτέ. Παρατηρήσεις πάνω στο περιεχόμενο θα κάνουμε. «Δεν το έγραψες εδώ σωστά διότι...». Αν τηρήσουμε τα χρονοδιαγράμματα –κι αν εμπλακείτε πολλοί- στα τέλη του χρόνου θα πάμε στο τυπογραφείο. Θα συμβάλλουμε στη συγγραφή της ιστορίας της πόλης μας ΟΛΟΙ ΜΑΣ. Αρκεί να είμαστε τόσοι, ώστε να γραφεί μια πραγματική, αξιόπιστη, λεπτομερής και πλήρης ιστορία της Φιλαδέλφειας και της Χαλκηδόνας. Μια ιστορία από όλους, για όλους.

Όσοι πιστοί, προσέλθετε. Στείλτε μέιλ με όνομα, τρόπο επικοινωνίας και άτομα που μπορούν να μας μιλήσουν. Από το blog θα ενημερώνω τακτικά για την πορεία της πρωτοβουλίας. Ίσως χρειαστεί να κάνουμε ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ ορισμένες συναντήσεις, θα ζητήσουμε το Πνευματικό ή άλλο χώρο που μπορεί να μας διατεθεί και θα βρεθούμε εκεί μια ή δυο ή όσες φορές υπάρξει ανάγκη, θα τα δούμε όλα αυτά στην πορεία.

Ξεκινάμε! Όλοι μαζί! Για την πόλη μας, για τους προγόνους μας, για τις ρίζες μας. Ξεκινάμε τη συλλογική καταγραφή για τις «ΜΝΗΜΕΣ» του τόπου μας.

Διαμαντής Σεϊτανίδης