Η άλλη όψη της επίσκεψης Νταβούτογλου

Γράφει ο Σταύρος Λυγερός
Την παράσταση κατά τη διάρκεια της επίσκεψης Νταβούτογλου κέρδισε η δήλωσή του για «ελεύθερο» Αιγαίο, η οποία αποδόθηκε σε μεταφραστικό λάθος, αλλά, όπως συνήθως, η ουσία βρίσκεται αλλού. Δεν χρειάζεται να εγκύψουμε σ’ αυτή τη δήλωση για να μάθουμε τις τουρκικές προθέσεις. Η Αγκυρα προβάλλει συνεχώς και
ξεκάθαρα τις θέσεις της και φροντίζει να τις συνοδεύει με πράξεις.
Η ρητορική του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών είναι κλασικό δείγμα δημόσιας διπλωματίας. Δεν μπερδεύει την εξωτερική πολιτική με τις δημόσιες σχέσεις. Ξέρει, όμως, να χρησιμοποιεί τις δημόσιες σχέσεις και τα ρητορικά ανοίγματα για να υπηρετήσει τη στρατηγική του. Ο Νταβούτογλου προσπαθεί να πείσει την ελληνική κοινή γνώμη ότι η Τουρκία όχι μόνο δεν απειλεί την Ελλάδα, αλλά και εργάζεται για να απαλλάξει τις διμερείς σχέσεις από προκαταλήψεις του παρελθόντος.
Για να διαλύσει τις ελληνικές επιφυλάξεις και να εντάξει την Αθήνα στη στρατηγική του, επιστρατεύει το δέλεαρ ενός κοινού ρόλου στην ευρύτερη περιοχή. Η νεοοθωμανική στρατηγική χρησιμοποιεί τακτικές ήπιας ισχύος, με στόχο να ρυμουλκήσει την Ελλάδα σε τροχιά δορυφοροποίησης. Ετσι, ενώ η τουρκική διπλωματία καλλιεργεί ένα κλίμα διευθέτησης, δεν εγκαταλείπει τις πάγιες επεκτατικές θέσεις και τις προκλητικές πρακτικές της.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η μονομερής και αυθαίρετη οριοθέτηση των τουρκικών θαλάσσιων ζωνών στην Α. Μεσόγειο. Υπενθυμίζουμε ότι στις αρχές του 2011 η Αγκυρα είχε χαράξει 11 θαλάσσια οικόπεδα συνολικού εμβαδού 20.000 τ. χλμ. νότια, νοτιοανατολικά και νοτιοδυτικά της Αττάλειας. Ορισμένα από αυτά τα «οικόπεδα» παραβιάζουν την αρχή της μέσης γραμμής και εισέρχονται βαθιά στην ελληνική και κυπριακή υφαλοκρηπίδα. Τον περασμένο Απρίλιο δημοσίευσε επίσημους χάρτες που παραβιάζουν και την κυπριακή και την ελληνική υφαλοκρηπίδα. Πριν από 40 ημέρες, μάλιστα, επιχείρησε να προσδώσει υπόσταση στην αυθαιρεσία της, καταθέτοντας σχετικά έγγραφα στον ΟΗΕ. Η Αθήνα απάντησε μόνο με διάβημα, ενώ θετική είναι η σχετική αναφορά στην έκθεση της Κομισιόν για τις ευρωτουρκικές σχέσεις.
Ενώ η Τουρκία επιχειρεί να δημιουργήσει με αυθαίρετες μονομερείς ενέργειες τετελεσμένα, ο Νταβούτογλου προσπαθεί να αποτρέψει την Ελλάδα από την άσκηση νόμμιμων δικαιωμάτων της. Εξέφρασε στον Ελληνα ομόλογό του την αντίθεση της χώρας του στην ανακήρυξη ελληνικής ΑΟΖ πριν οριοθετηθούν χωρικά ύδατα και υφαλοκρηπίδα. Η Αγκυρα έχει σε μεγάλο βαθμό καταφέρει να μετατρέψει τις μονομερείς επεκτατικές διεκδικήσεις της σε διμερείς διαφορές. Προβάλλει τις απειλές της σαν θεμιτή προσπάθεια προάσπισης των δικαιωμάτων της.
Υπενθυμίζουμε ότι η επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια είναι νόμιμο δικαίωμα που ασκείται μονομερώς. Δηλώνοντας επισήμως ότι η επέκταση είναι αιτία πολέμου, η Αγκυρα μετέτρεψε ένα ελληνικό δικαίωμα σε αντικείμενο διαπραγμάτευσης. Το ίδιο ακριβώς επιχειρεί να πράξει και με την ΑΟΖ. Ο Αβραμόπουλος πρέπει να ξεκαθαρίσει εάν αληθεύει η πληροφορία πως είπε στον Τούρκο ομόλογό του ότι η Ελλάδα προς το παρόν δεν θα ανακηρύξει ΑΟΖ.
Εκτός αυτών, ο Νταβούτογλου επανέλαβε τη θέση για εξαίρεση του Καστελλόριζου από τις διαπραγματεύσεις που διεξάγονται στις διερευνητικές επαφές για τις θαλάσσιες ζώνες. Η Αγκυρα εμφανίζει το Καστελλόριζο όχι ως ακροτελεύτιο κρίκο στην ελληνική νησιωτική αλυσίδα, αλλά σαν αποκομμένες νησίδες έξω από τις τουρκικές ακτές. Με τον τρόπο αυτόν, επιχειρεί να αποδυναμώσει την επήρρειά τους στην οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών, εάν ποτέ η υπόθεση φθάσει στο Διεθνές Δικαστήριο.
Μέχρι τότε, η Τουρκία δεν αναγνωρίζει ότι τα ελληνικά νησιά έχουν υφαλοκρηπίδα και επιχειρεί να οικειοποιηθεί ολόκληρη την υφαλοκρηπίδα ανατολικά της γραμμής Ρόδος - Κάρπαθος - Κάσος - Κρήτη. Στις 13 - 14 Νοεμβρίου 2008, μάλιστα, είχαν εκδοθεί δύο τουρκικές αναγγελίες για διεξαγωγή γεωλογικών ερευνών νοτίως του Καστελλόριζου, από νορβηγικό σκάφος. Ηταν μία έμπρακτη προειδοποίηση προς την Αθήνα να μην ανακηρύξει ΑΟΖ και προχωρήσει σε έρευνες. Μερικές ημέρες πριν (Οκτώβριος 2008), ο τότε αρχηγός του τουρκικού ναυτικού Μετίν Ατάτς είχε δηλώσει: «Εκτιμώ ότι η Ανατολική Μεσόγειος θα καταστεί εστία προστριβών και συγκρούσεων, επειδή προσεχώς θα αποκτήσει σπουδαιότητα. Λόγω των πετρελαίων που διαθέτει, θα μετατραπεί σε έννα δεύτερο Κόλπο. Η Τουρκία πρέπει να επαγρυπνεί και να αντιδράσει».
Οπως στο Αιγαίο, οι Τούρκοι χρησιμοποιούν τη διεξαγωγή ερευνών ως μηχανισμό πρόκλησης κρίσης για να αποτρέψουν την Ελλάδα από την άσκηση του νόμιμου δικαιώματός της για εκμετάλλευση κοιτασμάτων. Στόχος τους είναι να την υποχρεώσουν ή σε μία εκτός διεθνούς δικαίου μοιρασιά ή σε συνεκμετάλλευση. Μοιρασιά και συνεκμετάλλευση ελληνικού πλούτου.
Η Αθήνα φοβάται τουρκικές έρευνες σε ελληνική υφαλοκρηπίδα. Οι Τούρκοι καλλιεργούν τον ελληνικό φόβο και με τη συνεχή και έντονη αεροναυτική παρουσία τους στην περιοχή. Θέλουν να καταστήσουν σαφές ότι έχουν θέσει υπό τον στρατιωτικό έλεγχό τους τη θάλασσα μεταξύ της γραμμής Ρόδου - Κρήτης και της Κύπρου. 
Η Καθημερινή