Τελευταία ευκαιρία και... παγίδα για οφειλέτες

Μια ρύθμιση «αλλιώτικη» από τις άλλες σχεδιάζει να προσφέρει το υπουργείο Οικονομικών στα 2,5 εκατομμύρια νοικοκυριά και επιχειρήσεις που χρωστούν αλλά δεν πληρώνουν την εφορία. Η νέα ρύθμιση θα είναι πιο «φιλική» σε σχέση με όσες ίσχυσαν ως τώρα για τον οφειλέτη, όσον αφορά τα
ποσά των δόσεων.
Σε αντίθεση με ό,τι ισχύει ως τώρα, θα είναι η «τελευταία ευκαιρία» για να γλιτώσει ο οφειλέτης την κατάσχεση, ενώ θα πρέπει να φανερώσει πρώτα στην εφορία ό,τι περιουσιακά στοιχεία έχει και, επιπλέον, θα τρέχουν και τόκοι υπερημερίας που θα βαρύνουν τις δόσεις που θα διακανονίζονται. Στον τελικό «λογαριασμό» μάλιστα, θα συνυπολογίζονται και οι πάσης φύσεως δαπάνες του οφειλέτη, ακόμα και οι λογαριασμοί ρεύματος ή τα τραπεζικά δάνεια που πληρώνει.
Σύμφωνα με πληροφορίες, σε σύσκεψη που είχε ο γενικός γραμματέας εσόδων κ. Χάρης Θεοχάρης με τους εφόρους την Δευτέρα, τους περιέγραψε το νέο σύστημα ρυθμίσεων που σχεδιάζει η κυβέρνηση και που ουσιαστικά φέρει ήδη την σφραγίδα της Τρόικα που το εισηγήθηκε και αναμένεται να το εγκρίνει κατά τον προσεχή έλεγχο στα τέλη Φεβρουαρίου.
Για να ανακόψει τα μέτρα κατάσχεσης, ο οφειλέτης θα πρέπει… «να φορέσει την γραβάτα του» και να φροντίσει να εμφανιστεί ίδιος στη ΔΟΥ, αντί να κρύβεται από τα τμήματα εισπράξεων των εφοριών, για να ζητήσει με νηφάλιο τρόπο τους λόγους για τους οποίους επικαλείται δυσκολία αποπληρωμής των φόρων που χρωστάει.
Θεωρητικά η εφορία θα είναι υποχρεωμένη να δεχτεί όχι μόνο τις εξηγήσεις του, αλλά και να ακούσει τι ποσό θεωρεί ο ίδιος πως μπορεί να πληρώνει στην εφορία κάθε μήνα, μέχρι να αποπληρώσει την οφειλή του. Αυτό είναι ουσιαστικά και το σύστημα της … «προειδοποιημένης καθυστέρησης» που εφαρμόζουν τράπεζες στο εξωτερικό (Γερμανία, Αυστρία κ.α.) που δείχνουν πίστη στον πελάτη που καλοπροαίρετα δηλώνει αδυναμία πληρωμής των δόσεων κάποιου δανείου –όταν πχ επικαλείται πως υπολόγιζε σε κάποια λεφτά που δεν του ήρθαν ή προβλήματα υγείας κλπ.
Πίσω από αυτήν την φιλική υποδοχή του φορολογουμένου όμως, κρύβονται και παγίδες:
– Ο οφειλέτης θα πρέπει να παρουσιάσει ένα συνολικό πλάνο των εσόδων του, των περιουσιακών στοιχείων του αλλά και των παγίων εξόδων του (πχ λογαριασμοί ΔΕΚΟ, ενοίκιο, δόση στεγαστικού δανείου, δίδακτρα των παιδιών που σπουδάζουν κλπ), για να πείσει πως το ποσό που προτείνει, είναι αυτό που πραγματικά μπορεί να πληρώνει, χωρίς να κρύβει άλλα εισοδήματα και δυνατότητες που έχει.
– Αντίστοιχα και οι επιχειρήσεις θα πρέπει να δείξουν τους τζίρους τους, τις χρηματορροές και τα περιουσιακά στοιχεία που αφενός θα διασφαλίζουν το δημόσιο για να εισπράξει, αν χρειαστεί, όσα αυτές τυχόν αμελήσουν μελλοντικά να πληρώσουν.
– Αφού συμφωνηθεί το ποσό της μηνιαίας καταβολής, θα βρεθεί και ο αριθμός των δόσεων που θα διακανονιστούν. Η Τρόικα απορρίπτει ως αναποτελεσματικές τις ως τώρα ρυθμίσεις, ακόμα και την μόνιμη («πάγια») ρύθμιση με τις 48 δόσεις που εφαρμόζουν οι ΔΟΥ, θεωρώντας αναχρονιστικό να ισχύει μια γενική «οριζόντια» ρύθμιση με πχ 30, 60 ή 100 δόσεις για όλους, αφού δεν έχουν όλοι τις ίδιες ανάγκες ή δυσκολίες. Για άλλους δηλαδή θα είναι πχ 10 δόσεις και για άλλους 110, χωρίς να αποκλείει έτσι εκ των προτέρων κάποιους ή να οδηγεί άλλους σε υπέρογκες δόσεις που δεν μπορούν να πληρώσου.
– Οι δόσεις που θα συμφωνηθούν όμως θα επιβαρύνονται και με τόκο υπερημερίας, ως εκπρόθεσμες. Το ποσοστό μπορεί ενδεχομένως να είναι και μικρότερο από 1%-1,5% το μήνα, που ίσχυε γενικά στην εκπρόθεσμη καταβολή των φόρων. Και έτσι όμως, αναλόγως του ποσού της οφειλής, η δόση θα επιβαρύνεται με κάποιο ποσό, ώστε και ο οφειλέτης να επιθυμεί την ταχύτερη αποπληρωμή του χρέους του, όποτε του δοθεί ευκαιρία. Για πολλούς όμως, ακόμα και τα πχ 10 ή 30 ευρώ το μήνα επιπλέον σε τόκους (για υπόλοιπα οφειλής 1.000-4.500 ευρώ) μπορεί να είναι πρόβλημα, εφόσον ήδη δυσκολεύονται να ζήσουν.
– Όποιος χάσει τη ρύθμιση, δεν θα έχει πια την ευκαιρία να υπαχθεί σε νέα! Θα ενεργοποιούνται από την επόμενη μέρα οι διαδικασίες κατάσχεσης κινητών και ακινήτων περιουσιακών στοιχείων. Πολύ δύσκολα θα πείσει ξανά την ελεγκτική αρχή να συμβιβαστεί ξανά, εφόσον φάνηκε ήδη ασυνεπής σε ρύθμιση για τα ποσά πληρωμής που ο ίδιος δήλωσε πως θεωρεί ότι μπορεί να ανταποκριθεί. Μόνο αν καταβάλει επιτόπου όλο το ποσό που καθυστέρησε, ή αν προβάλει εγκαίρως «προειδοποιημένη καθυστέρηση» επισκεπτόμενος την εφορία, μπορεί να ανακόψει τα μέτρα αναγκαστικής είσπραξης.
– Και τότε ίσως πάλι θα μπαίνει σε πιο δυσμενές καθεστώς ρύθμισης, ως ασυνεπής και αφερέγγυος. Στην ίδια μοίρα θα μπουν εξ αρχής και όσοι έκαναν ήδη στο παρελθόν χρήση ρύθμισης χρεών που δεν τήρησαν. Με άλλα λόγια, η «δεύτερη ευκαιρία», και αν τους δοθεί, θα τους κοστίζει πολύ ακριβά.
– Από την πρώτη κιόλας μέρα υπαγωγής τους στη ρύθμιση, οι ΔΟΥ θα προετοιμάζονται με όλα τα μέσα για την μέρα που, παρ’ελπίδα, ο οφειλέτης φανεί ασυνεπής στην δέσμευσή του να πληρώσει όσα υπόσχεται. Μετά την πρώτη επίσκεψη στην εφορία, ο φάκελός του με όλα τα περιουσιακά στοιχεία που θα έχει επικαλεστεί (εισοδήματα, κατασχέσεις, περιουσία κλπ) θα σταλεί στα τμήματα είσπραξης για να ληφθούν ενυπόθηκα μέτρα, δεσμεύσεις μεταβίβασης σε τρίτους κλπ. Η εφορία θα γνωρίζει έτσι ανά πάσα στιγμή τι μπορεί αν εισπράξει από τον οφειλέτη, την ημέρα που τυχόν καταστεί εκπρόθεσμος και ασυνεπής στην πληρωμή του.
– Ειδική ρήτρα κατάσχεσης όμως θα προβλεφθεί και για όσους ζητήσουν ρύθμιση, αποκρύπτοντας περιουσιακά και εισοδηματικά στοιχεία. Για αυτούς δεν θα υπάρχει επιστροφή σε συμβιβασμό, εάν τυχόν η εφορία ανακαλύψει (μετά από διασταυρώσεις κλπ) πως απέκρυψαν περιουσία για να φανούν «φτωχοί» στα μάτια του εφόρου τους. Το ειδικό αρχείο των οφειλετών σε ρύθμιση δεν φοβίζει προφανώς όσους δεν έχουν τίποτε να κρύψουν, θα αποθαρρύνει πιθανότατα όσους όμως είχαν …τον τρόπο τους, για να ζουν κρυπτόμενοι από την εφορία.
Η Τρόικα θεωρεί ότι ο τρόπος με τον οποίο λειτουργούσαν ως τώρα οι ρυθμίσεις, άφηναν παράθυρα συναλλαγών με παράγοντες του υπουργείου Οικονομικών και ουσιαστικά ανέκοπταν προσαυξήσεις και μέτρα κατάσχεσης για όσους ήταν «στα κόλπα». Αντιθέτως, για όσους είχαν πραγματική ανάγκη αλλά και θέληση να φανούν συνεπείς στις υποχρεώσεις τους, ο αυστηρά καθορισμένος αριθμός των δόσεων (πχ έως 24 ή 48) συχνά οδηγούσε σε υψηλά ποσά δόσεων που δεν μπορούσαν ούτε κατά διάνοια να δεσμευτούν πως θα μπορούν να αποπληρώσουν.
Από την άλλη οι διαρκείς αναβολές στα σχέδια για νέα ρύθμιση, εγκλώβιζαν εκατομμύρια πολίτες σε μια «λίστα αναμονής» για μια νέα ρύθμιση χρεών, αποτρέποντάς τους να σπεύσουν να πληρώσουν ό,τι μπορούσαν για να αποφύγουν τα χειρότερα.
Η τελευταία αυτή διαπίστωση φαίνεται πως «έκαμψε» και τις αντιδράσεις που εκδηλώνονταν από την ελληνική κυρίως πλευρά των διαπραγματευτών για το σχέδιο που η Τρόικα είχε από καιρό υποβάλει, καθώς φαντάζει ξένο στην ελληνική νοοτροπία, αλλά εγκυμονεί και πολλούς κινδύνους για όσους, ακόμα και άθελά τους, φανούν ασυνεπείς στις υποχρεώσεις που θα αναλάβουν.