Η Εξέγερση των Μαζών

Ζευγάρι, σκίτσο του Albino Raven

Γράφει ο Χοσέ Ορτέγκα Υ Γκασσέτ

«Τούτο μας οδηγεί να σημειώσουμε επάνω στο ψυχολογικό διάγραμμα του μαζάνθρωπου της εποχής μας δύο βασικά χαρακτηριστικά: την ελεύθερη επέκταση των ζωτικών του επιθυμών και συνεπώς της προσωπικότητάς του και τη ριζική αγνωμοσύνη του έναντι όλων αυτών που κατέστησαν δυνατή την άνεση της ζωής του. Αυτά τα δύο χαρακτηριστικά μαζί συνθέτουν

τη γνωστή ψυχολογία του κακομαθημένου παιδιού. Και πράγματι δεν θα πέφταμε σε λάθος, αν χρησιμοποιούσαμε τούτη την ψυχολογία ως μια οπτική γωνία υπό την οποία θα παρατηρούσαμε την ψυχή του σημερινού μαζάνθρωπου. Κληρονόμος ενός μακρού και γενναιόδωρου παρελθόντος – γενναιόδωρου τόσο σε ιδέες όσο και σε δράση – ο νέος μέσος άνθρωπος “χάλασε” από τον κόσμο που τον περιβάλλει.Κακομαθαίνω ένα παιδί σημαίνει να μη θέτω όρια στα καπρίτσια του, να δίνω σε κάποιον την εντύπωση πως το παν επιτρέπεται σε αυτόν και πως δεν έχει υποχρεώσεις.

Το νεαρό παιδί που αναπτύσσεται σε αυτό το καθεστώς δεν έχει καμιά εμπειρία των ορίων του /…/. Οι κακομαθημένες μάζες /…/ ενδιαφέρονται μόνο για την καλοπέραση τους, ενώ ταυτοχρόνως παραμένουν ξένες προς τις αιτίες που προκάλεσαν την καλοπέραση τους. Καθώς δεν βλέπουν πέρα από τα οφέλη του πολιτισμού, τα θαύματα των επινοήσεων και των κατασκευών, τα οποία μπορούν να διατηρηθούν μόνο με μεγάλη προσπάθεια και προβλεπτικότητα, φαντάζονται πως ο ρόλος τους περιορίζεται στο να ζητούν αυτά τα οφέλη απαιτητικά, ωσάν να ήσαν φυσικά τους δικαιώματα».

Από το βιβλίο του "Η Εξέγερση των Μαζών", (Μτφρ. Χρ. Μαλεβίτση),  Αθήνα, Δωδώνη, 1972.