αριστερά και την δεξιά, για να διαλέξουν όμως εντέλει συντηρητικούς ηγέτες που δεσμεύονταν να παραμείνουν στο 2ετές σχέδιο σοβαρής βραχυπρόθεσμης λιτότητας, με αντάλλαγμα την υπόσχεση μακροπρόθεσμης ανάπτυξης και ευμάρειας.Στην Ιρλανδία, οι ψηφοφόροι στήριξαν το νέο σύμφωνο δημοσιονομικής πειθαρχίας της ευρωζώνης τον Μάιο σε δημοψήφισμα. Ένα μήνα αργότερα, οι Έλληνες ψηφοφόροι προτίμησαν την κεντροδεξιά Νέα Δημοκρατία από τον ανερχόμενο αντι-μνημονιακό Σύριζα. Και τον περασμένο μήνα, οι Ολλανδοί έδωσαν τα μεγαλύτερα νούμερα σε δύο κεντρώα κόμματα, ενώ επί μήνες έλεγαν ότι προτιμούν τις αντι-ευρωπαϊκές περιθωριακές ομάδες.
Καθώς όμως ξεσπούν σε όλη την νότια περιφέρεια της ευρωζώνης μεγάλης κλίμακας και ενίοτε βίαιες διαδηλώσεις, οι χρηματαγορές και οι ρυθμιστές υποχρεώνονται να αναρωτηθούν πόσο ακόμη μπορεί να αντέξει το πολιτικό κέντρο.
Βετεράνοι παρατηρητές της ΕΕ αναφέρουν ότι η κοινότητα έχει ξαναπεράσει ανάλογες ταραχώδεις περιόδους -από την απόρριψη του συνταγματικού συμφώνου της ΕΕ μέχρι τον εξοστρακισμό της Βρετανίας και της Ιταλίας από τον προ του ευρώ συναλλαγματικό μηχανισμό- και πάντα βρήκε τον τρόπο να ξαναφέρει το ευρωπαϊκό δημιούργημα σε τροχιά, συχνά μέσω ανώτερων συνδιαλλαγών που εντέχνως παρακάμπτουν την πολιτική απόρριψη.
Αυτή την φορά όμως, οι αντιλαϊκές πολιτικές που δρομολογούνται σε ευρωπαϊκό επίπεδο έχουν άμεση και όλο πιο οδυνηρή επίπτωση στους πολίτες, που ανάλογη δεν είχαν οι παλαιές θεωρητικές συζητήσεις για την ευρωπαϊκή ενοποίηση.
Για πολλούς Ευρωπαίους ηγέτες, το πιο αναπάντεχο σοκ ήλθε από την Πορτογαλία. Το μεγαλύτερο διάστημα των τελευταίων 16 μηνών υπήρχε διακομματική πολιτική υποστήριξη και δημόσια συναίνεση για τα όλο πιο σκληρά πακέτα μέτρων λιτότητα και οικονομικών μεταρρυθμίσεων.
Όμως, καθώς η οικονομία βυθίζεται με ρυθμό 3% τον χρόνο και η ανεργία ανέρχεται στο 16% σχεδόν, η σκληρή προσπάθεια της κεντροδεξιάς κυβέρνησης να αποκαταστήσει την ανταγωνιστικότητα -μειώνοντας τις ασφαλιστικές εισφορές των εργοδοτών και αυξάνοντας των εργαζομένων- προκάλεσε πολυήμερες διαδηλώσεις και διέρρηξε την διακομματική ομοφωνία.
Το αποτέλεσμα, λένε αξιωματούχοι, είναι ότι αυτό που πολλοι περιμένουν αλλά λίγοι παραδέχονται: Το πρόγραμμα διάσωσης της Πορτογαλίας πιθανόν θα παραταθεί πλέον για ένα χρόνο, μέχρι τα μεσα 2015.
Τα προβλήματα της Πορτογαλίας, ωχριούν σε σύγκριση με τις αναταραχές σε Ισπανία και Ελλάδα. Οι διαδηλώσεις στους δρόμους της Μαδρίτης και των Αθηνών δεν είναι κάτι νέο. Αλλά όσο οι περικοπές βαθαίνουν και η οικονομική δυσπραγία συνεχίζεται ασταμάτητα, αυτό που κάποτε ήταν μια οικία μορφή πολιτικής απόρριψης, ξαφνικά μεταλλάσσεται σε επικίνδυνες, ίσως, μορφές.
Στην Ισπανία, γίνεται με την μορφή της αναπτέρωσης του περιφερειακού εθνικισμού, με την εντυπωσιακή εκδήλωση λαϊκής στήριξης για την ανεξαρτησία της Καταλονίας. Οποιος γνωρίζει την ιστορία της Ισπανίας, αντιλαμβάνεται το πώς δηλητηριάζει η μακραίωνη διαμάχη ανάμεσα στο κέντρο και τα «έθνη» των Καταλανών και των Βάσκων, την σημερινή πολιτική.
Και στην Ελλάδα, τα ραπίσματα της λιτότητας που έχουν μεταδοθεί από τους χαμηλόμισθους και τους ανέργους στις τάξεις των επαγγελματιών, έχουν τροφοδοτήσει το νεοναζιστικό κίνημα της Χρυσής Αυγής, που πλέον κατατάσσεται τρίτο στις δημοσκοπήσεις, μετά την ΝΔ και τον Σύριζα.
Οι πολιτικοί ηγέτες κάποτε πίστευαν ότι η Χρυσή Αυγή θα εξαφανιστεί γρήγορα, όταν ο κόσμος «φρικάρει» με τις κραυγαλέες ναζιστικές εικόνες και την βία κατά των μεταναστών. Όμως η δημοτικότητα του κινήματος συνεχίζει να αυξάνεται, καθώς οι αποπροσανατολισμένοι και απεγνωσμένοι Έλληνες αναζητούν οποιαδήποτε απάντηση, εκτός από το φάρμακο που τους γράφουν οι πολιτικοί ηγέτες.
Μπορεί και αυτό το ξέσπασμα να περάσει. Όπως όμως σημειώνεται σε μια μελέτη του Open Europe, του think-tank που επικρίνει την τρέχουσα θέση της ΕΕ, και οι τρεις χώρες ίσως βιώσουν πολλά χρόνια επίπονης οικονομικής προσαρμογής για να ανταγωνιστούν τους πρωταθλητές της ευρωζώνης, όπως η Γερμανία. Πόσο ακόμη μπορούν να αντέξουν;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου