Ψωμί, Παιδεία, ελευθεροτυπία

Γράφει η Ελένη Καρασαββίδου- Κάππα

 «Εκείνοι που τα στόματα τους είναι γεμάτα λέξεις δεν έχουν τίποτε άλλο ανάμεσα στα δόντια τους»¹... Ίσως από εκεί να πηγάζει η ελευθεροστομία και το χιούμορ των καταπιεσμένων, (των κύριων κατεχόντων τον δημόσιο χώρο μα όχι τη δημόσια αναπαράσταση και διαρκώς εξοβελισμένων από τις δημόσιες λειτουργίες), το «ν’ αντέξουν χωρίς απελπισία σε απελπιστικές καταστάσεις», αδύνατοι να ταξιδέψουν πραγματικά (ή ακόμη) σε άλλες ζωές ή τόπους, προσπαθούν με

διαρκείς «λεκτικές προκλήσεις» να κάνουν νέον τόπο το κάθε μίζερο λεπτό.

Η δημοσιο-γραφία, ένας γεμάτος αντιφάσεις σταθμός στην πορεία αναδιανομής του πολιτιστικού κεφαλαίου κι άρα εκδημοκρατισμού της κοινωνίας που συστηματικοποιήθηκε από την αστική επανάσταση και μετά, παρενέβαινε εδώ ακριβώς. Προσπαθούσε να γίνει η φωνή των δίχως φωνή, το βλέμμα των δίχως βλέμμα.

Με αγώνες σταθμούς όπου γης, από την ανατροπή του πολέμου του Βιετνάμ ως την δολοφονία Λαμπράκη, από τον παράνομο τύπο του Μαχνοβίτικου κινήματος στην ΕΣΣΔ ως τον τύπο της Ελεύθερης Ελλάδας (για να ρίχνουμε το λάσο μακριά και να το γυρνάμε στον τόπο μας) γενναίοι άνθρωποι μίλησαν σε φριχτούς καιρούς. Σιγά σιγά όταν οι ηγεμόνες αντιλήφθηκαν ότι καλός ο εκδημοκρατισμός αλλά ενέχει τον (μακρινό έστω) κίνδυνο να μετατρέψει το σύστημα σε δημοκρατία, κι ότι καμιά κοινωνική ηγεμονία δεν μπορεί να καθιερωθεί δίχως τις διόδους αναπαράστασης του κόσμου, «κατέλαβαν» τα Μίντια.

Χρόνια τα τραστ των ΜΜΕ, συγκεντρώνοντας επάνω σε ελάχιστους αριθμητικά οργανισμούς μια παγκόσμια εξουσία, θεωρούνταν ως τυπικά παραδείγματα μιας κοινωνίας με πατριαρχικό υπόβαθρο κι ενός ολιγοπωλιακού καπιταλισμού. Φαίνεται όμως πως ίσως σιγά σιγά αρχίζουν να αντιλαμβάνονται το “μέγεθός” τους και να μην αρκούνται πλέον στο ρόλο του αναπαραστατικού μηχανισμού υπέρ του συστήματος, αλλά προσατανολίζονται υπέρ “του εαυτού τους” και των πολυποίκιλων κερδών της βιομηχανίας τους.

Στο τέλος του 20ου αιώνα ίσως για πρώτη φορά άρχισε τόσο έντονα να φαίνεται μια διαδικασία «μετατροπής» των παγκόσμιων ΜΜΕ, τα οποία από πιόνια του ιεραρχικού συστήματος της κοινωνίας άρχισαν να θέτουν «μόνα τους» τούς όρους του παιχνιδιού και να διεκδικούν/αναλαμβάνουν ξεκάθαρα τον ηγετικό ρόλο για τον εαυτό τους. Ή μάλλον για τους (διαπλεκόμενους με όλο το κοινωνικοπολιτικό φάσμα των κυρίαρχων) ιδιοκτήτες τους. Τα μίντια δεν ήταν πια παραπληρωματικά της εξουσίας. Ήταν η εξουσία. Με άλλα λόγια, σε «μια»(;) «Δύση» που τα όρια μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών ταυτοτήτων γινόταν εξαιρετικά διαπερατά, είχαν γίνει το «δημόσιο» πρόσωπο ιδιωτικών συμφερόντων.

Αυτή η ήδη δυναμικά εξελισσόμενη πορεία δε συνεπάγεται αυτόματα πως θα είναι απόλυτη, μονοσήμαντη ή απρόσκοπτη. Όπως και να ’χει, όμως, (και δέστε πόσο όλοι οι … «φιλελεύθεροι» που απαιτούν διαρθρωτικές αλλαγές σιωπούν για την δωρεάν χρήση δημόσιων συχνοτήτων από καναλάρχες, στην Ελλάδα οι «Ευρωπαϊστές» έχουν ανάγκη ένα… «αντιευρωπαϊκό κράτος» με προπομπό τον αντι-διαφωτισμό της σύγχρονης ΕΕ) εξελίσσεται ήδη στο σημαντικότερο παράγοντα θεμελιωδών πολιτειακών μετατροπών κι εξελίξεων.

Η απίστευτη(;) σύλληψη Βαξεβάνη, η παύση των Κατσίμη- Αρβανίτη από έναν άνθρωπο μη-δημοσιογράφο, γνωστό για το λάιφ στάιλ του «επώνυμου βυζιού» που επέβαλλε στις εκπομπές του, (και ξέρετε η κάθε εξουσιαστική ομάδα γνωρίζει πως τα καλύτερα μαντρόσκυλα είναι οι μέτριοι…) η μη έρευνα για το Μνημόνιο (καθώς δεν «νέο-πασοκοποιείται» μόνο ο ΣΥΡΙΖΑ αλλά προσεχώς και η Νέα Δημοκρατία), η σιωπή για τα (πιθανότατα έστω! Ιδού η Ρόδος!) βασανιστήρια ή για τις υποκλοπές και τον Τσαλικίδη, η αξίωση ουσιαστικής παύσης της αξιωματικής αντιπολίτευσης μέσα από την αποδοχή του μόνο δρόμου, ειδάλλως η ταύτιση της με το «άλλο άκρο», καθώς και η καλοκαιρινή ταύτιση της πιθανής εκλογικής νίκης του (άνισου όπως όλοι οι κομματικοί μηχανισμοί) ΣΥΡΙΖΑ με την… έλευση του αντίΧριστου(οεο!), -και πάνω από όλα η ψευδαίσθηση μιας ελευθερίας που την άφησαν να μετατραπεί κατά τόπους σε ασυδοσία ώστε να την χειρίζονται ανάλογα- όλα αποτελούν σκαλοπάτια μιας σκάλας που οδηγεί όχι στον πάνω όροφο μα στα έγκατα της γης, στον ραγδαίο εκφασισμό της κοινωνίας, καθώς το σύστημα έχει ήδη βρει τα μαντρόσκυλα του στο πρόσωπο των σιωπώντων ουσιαστικά σε όλα αυτά Χρυσαυγιτών.

Τελικά το Ψωμί Παιδεία Ελευθεροτυπία πρέπει να είναι το σύνθημα των καιρών θυμίζοντας τα ακροθεμέλια που μας αφορούν όλους και όλες, πέρα μάλιστα από άλλες σημαντικές διαφοροποιήσεις. Μα όλους και όλες… Τελικά όπως σωστά έχει γραφτεί: Οι φτωχοί εμποδίζονται να σκεφτούν από την πειθαρχία των άλλων. Οι πλούσιοι από την δική τους.

***

1 Αντόρνο, Μίνιμα Μοράλια.