Ήταν μόλις 11 χρόνων... Καθάριζε τζάμια αυτοκινήτων στην οδό Λαγκαδά και ζητιάνευε από τους περαστικούς, για να μαζέψει λίγα χρήματα, που ακόμη κανείς δεν γνωρίζει ποιος καρπωνόταν. Είχε τέσσερα χρόνια στο δρόμο αναζητώντας ολημερίς τη συμπόνια των διερχομένων και το βράδυ έπεφτε να κοιμηθεί δίχως όνειρα και ελπίδες σ' ένα παλιόσπιτο παρέα με εννέα άλλα παιδιά, των οποίων την ταυτότητα κανείς από τη γειτονιά δεν γνώριζε. Οι ευαίσθητες ψυχές τους
στριμωγμένες κι αυτές ανάμεσα στους φθαρμένους τοίχους και τα μισοκατεστραμμένα παράθυρα, που έτριζαν στο μικρό φύσημα του ανέμου.
Οι λιγοστοί φίλοι της τη γνώριζαν με το όνομα Στέφκα και τη φώναζαν Μέγκη, υποκοριστικό μιας ταυτότητας που αποδείχτηκε ψεύτικη, όπως και το ενδιαφέρον αυτών που την καθοδήγησαν να ξεχάσει την παιδικότητά της και να βιώσει σε μία αθώα ηλικία το σκληρό πρόσωπο μιας ζωής που δεν άξιζε. Στο δρόμο, εκεί όπου βρήκε τελευταία ένα παρατημένο ποδήλατο και το έκανε δικό της, για να βολτάρει και να απομακρύνεται από τη μοίρα της. Έκανε πετάλι χαρούμενη στην άσφαλτο και θαρρείς απογειωνόταν από την πραγματικότητα, παρότι κινούταν στη γνωστή διαδρομή της: οδός Λαγκαδά - Βαρδάρι και πάλι πίσω, μέχρι το στρατόπεδο Παύλου Μελά και πιο μακριά, μέχρι την αερογέφυρα της Σταυρούπολης.
Το καθημερινό ταξίδι της από φανάρι σε φανάρι, από αυτοκίνητο σε αυτοκίνητο. Έπαιρνε και φίλους της μαζί, που βολεύονταν ακουμπισμένοι στο σιδερένιο σκελετό του ποδηλάτου. Βόλτες στη Λαγκαδά, καθάρισμα τζαμιών, επαιτεία και ύπνος στο κρύο δωμάτιο. Εκείνο το μεσημέρι, της Τρίτης 22 Ιανουαρίου, φαινόταν πολύ χαρούμενη. Κάποιος είχε φροντίσει να βαφούν τα μαλλάκια της σε κόκκινη απόχρωση και το γεγονός φαίνεται να ανανέωσε την ακόμη άγουρη θηλυκότητά της. Ήταν άλλωστε κορίτσι παρά τις κακουχίες και βαθιά μέσα της σκιρτούσαν ακόμη συναισθήματα κι ας ήταν καλά κρυμμένα ή βιασμένα από το πεπρωμένο. Η βόλτα με το ποδήλατο της έδινε μία αίσθηση ελευθερίας που φαινόταν από τον τρόπο με τον οποίο έκανε πετάλι και έστριβε το τιμόνι, σχεδιάζοντας «οχταράκια» στο οδόστρωμα.
Έτσι βρέθηκε μπροστά στο τουριστικό λεωφορείο που μετέφερε μαθητές, συνομηλίκους της δηλαδή, που είχαν το «προνόμιο» να πηγαίνουν στο σχολείο, όταν αυτή ζητιάνευε στους δρόμους. Το λεωφορείο σταμάτησε στη στάση και τα παιδιά κατέβηκαν χαρούμενα. Χαρούμενη κι η Μέγκη, ποδηλατούσε μπροστά από το λεωφορείο, παρέα με έναν φίλο της, χωρίς κανείς να μπορεί να προβλέψει τι θα ακολουθούσε. Το τουριστικό λεωφορείο ξεκίνησε, όταν η Μέγκη μπήκε αιφνιδίως μπροστά με το ποδήλατό της. Το ταλαιπωρημένο κορμάκι της βρέθηκε στις ρόδες μαζί με το μπλε και άσπρο ποδήλατο. Ο φίλος της ο Νικόλας, που έλεγε ότι είναι αδελφός της, το έβαλε στα πόδια τρομαγμένος.
Οι περαστικοί έτρεξαν να βοηθήσουν. Βαριά τραυματισμένη η Μέγκη μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο «Γεννηματάς». Η ψυχή της φτερούγισε μία ώρα αργότερα παρά τις προσπάθειες των γιατρών να τη συγκρατήσουν στη ζωή. Η λύτρωσή της από το μαρτύριο της επαιτείας και της εκμετάλλευσης ήρθε με τον πιο τραγικό τρόπο.
ΣΤΑ ΑΖΗΤΗΤΑ ΤΟΥ ΝΕΚΡΟΤΟΜΕΙΟΥ
Η μοναξιά του κοριτσιού την ακολούθησε και μετά θάνατον, στο νεκροτομείο του «Γεννηματάς», όπου παρέμεινε για δέκα ημέρες. Μία γυναίκα, 50 ετών, εμφανίστηκε την επομένη του θανάτου της, δηλώνοντας ότι είναι η γιαγιά της Στέφκας Μλαντένοβα, όπως την αποκάλεσε, παρουσιάζοντας ένα διαβατήριο, που αποδείχτηκε πλαστό. Η αστυνομία άρχισε να ερευνά την υπόθεση σε συνεργασία με τις βουλγαρικές αρχές. Επτά ημέρες αργότερα διαπιστώθηκε ότι η 11χρονη λεγόταν Μαργαρίτα Νικόλοβα και το πλαστό διαβατήριο εκδόθηκε στο όνομα ενός κοριτσιού που είναι εν ζωή στη Βουλγαρία, με τη βοήθεια του παππού εκείνου του κοριτσιού.
Ο βιολογικός πατέρας της Μαργαρίτας δεν την είχε αναγνωρίσει, ενώ τα ίχνη της μητέρας της χάθηκαν κάπου στη Γαλλία. Κανείς δεν μπορούσε να παραλάβει τη σορό της. Η ταφή της έγινε τελικά την Πέμπτη 31 Ιανουαρίου με έξοδα του νοσοκομείου «Γεννηματάς». Η Μαργαρίτα, όπως φαίνεται, ήταν ένα από τα παιδιά που εκμεταλλεύονται κυκλώματα, για να αποκομίσουν οικονομικά οφέλη, αν και η έρευνα της αστυνομίας ακόμη δεν απέδειξε κάτι τέτοιο. Είχε εντοπιστεί από επιστήμονες της οργάνωσης «Άρσις» πριν από δύο χρόνια στο πλαίσιο έρευνας. «Ήταν ήρεμο παιδί με χαμογελαστό βλέμμα. Εμείς γνωρίζαμε ότι μένει με τη γιαγιά της, που δεν είναι βιολογική, αλλά τη μεγάλωσε. Δεν μας μιλούσε για τη δουλειά της», αναφέρει στη «Θ» η Βαλμπόνα Χυστούνα, κοινωνική ερευνήτρια της «Άρσις». «Η αστυνομία δεν διαπίστωσε ότι την εκμεταλλευόταν κάποιο κύκλωμα, ωστόσο εργαζόταν σε δύσκολες συνθήκες στο δρόμο, όπως και άλλα παιδιά», προσθέτει η ίδια.
Οι περιγραφές των γειτόνων φανερώνουν ότι η Μαργαρίτα δεν λειτουργούσε μόνη της και ότι δεν είχε συγκάτοικο τη γιαγιά της αλλά πολλούς άλλους συμπατριώτες της. «Ήταν ψυχούλα. Κρίμα. Τόσες μέρες στο νεκροτομείο. Τη γνωρίζω τέσσερα χρόνια, μιλούσαμε. Μου έλεγε ότι δούλευε και ότι βγάζει πολλά λεφτά, αλλά η ίδια δεν είχε λεφτά. Ήταν αδύνατη και καχεκτική. Μιλήσαμε δέκα λεπτά πριν από το δυστύχημα. Είχε βάψει τα μαλλιά της και τη ρώτησα με τι τα έβαψε. Δεν μου απάντησε», λέει στη «Θ» γειτόνισσα της 11χρονης, που διέμενε στη Λαγκαδά 90. Στο σπίτι έμεναν μέχρι δέκα άτομα, από 10 μέχρι 17 ετών, κάθονταν ή και κοιμούνταν στη βεράντα, όταν ο καιρός ήταν καλός, και έβγαιναν για επαιτεία τις περισσότερες ώρες της ημέρας.
Οι συνθήκες διαμονής ήταν άθλιες και οι γείτονες είχαν θέσει και ζήτημα καθαριότητας. «Είπαμε στον ιδιοκτήτη ότι δημιουργείται πρόβλημα, αλλά δεν άκουγε. Το νοίκιαζε και έπαιρνε τα χρήματα», λένε. «Την Κυριακή, δύο ημέρες πριν από το δυστύχημα, έκανε βόλτες στην οδό Λαγκαδά με το ποδήλατο. Ανησυχούσαμε ότι κάτι θα συμβεί, έτσι όπως έβγαινε στο δρόμο», λέει γειτόνισσα. Την Τρίτη, μετά το δυστύχημα, στο σπίτι της οδού Λαγκαδά μπαινόβγαιναν πολλά άτομα και επικρατούσε αναστάτωση. Ένας Βούλγαρος έκοβε ξύλα στην αυλή και μία κυρία, που έλεγε ότι ήταν η γιαγιά της Μαργαρίτας, στεκόταν στη βεράντα. Η αναστάτωση κράτησε δύο ημέρες. Την Πέμπτη εμφανίστηκε μία εντυπωσιακή ως προς την εμφάνιση κυρία, η οποία στάθμευσε μπροστά στο σπίτι ένα αυτοκίνητο μάρκας BMB, μπορντό, με βουλγαρικές πινακίδες. Μελαχρινή, με ψηλές μπότες και κολάν. Ανέβηκε στο σπίτι και λίγο αργότερα άρχισαν να βγαίνουν από μέσα ένας, ένας οι ένοικοι, τα μικρά παιδιά. Όλοι εγκατέλειψαν το σπίτι. Στο τέλος έφυγε και η κυρία και έμειναν τα φώτα αναμμένα.
Έκτοτε κανείς από τους διαμένοντες δεν εμφανίστηκε στη γειτονιά. Η μάστιγα της επαιτείας και της εργασίας ανηλίκων Το φαινόμενο της εκμετάλλευσης ανηλίκων από τη Βουλγαρία, τους οποίους οργανωμένα κυκλώματα σπρώχνουν στην επαιτεία και στην εργασία των φαναριών, παρουσιάζει ραγδαία αύξηση στη Θεσσαλονίκη. Οι ομάδες των βούλγαρων παιδιών επικρατούν από το 2007, χρονιά που άρχισε η ελεύθερη διακίνηση από τα σύνορα Ελλάδας-Βουλγαρίας, και διακρίνονται σήμερα μεταξύ ομάδων παιδιών από την Αλβανία, τη Ρουμανία και ρομά ελληνικής καταγωγής. Για την κοινωνική αυτή μάστιγα η «Άρσις» διενήργησε έρευνα σε συνεργασία με τη βουλγαρική ΜΚΟ «Alliance for Children and Youth» και τη διεθνή ανθρωπιστική οργάνωση για την προστασία παιδιών «Terres des homes». Η έρευνα διεξήχθη για διάστημα ενός μήνα (Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2010) στο κέντρο της Θεσσαλονίκης με εργασία στους δρόμους (street worker) από έλληνες και βούλγαρους κοινωνικούς ερευνητές και λειτουργούς, οι οποίοι προσπάθησαν να προσεγγίσουν τους ανηλίκους. Εντοπίστηκαν 62 περιπτώσεις παιδιών και εφήβων από τη Βουλγαρία, ηλικίας μέχρι 18 ετών, που ασκούσαν οικονομική δραστηριότητα στους δρόμους με διάφορους τρόπους. Επιπλέον τέσσερις ενήλικες, ηλικίας 18 έως 19 ετών, συμπεριλήφθηκαν στην έρευνα, καθώς είτε συνόδευαν έφηβους είτε ασκούσαν οικονομικές δραστηριότητες που ενδεχομένως συνδέονται με την εκμετάλλευση ή με επιζήμια αποτελέσματα.
Δύο από αυτούς ήταν έφηβοι με αναπηρίες που επαιτούσαν στα φανάρια, ενώ ένα 19χρονο κορίτσι συνελήφθη για παραβατική συμπεριφορά μαζί με έναν 15χρονο φίλο της. Οι περιπτώσεις ήταν ενδεικτικές και σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ερευνητών στη Θεσσαλονίκη κυκλοφορούν καθημερινά 100 παιδιά από τη Βουλγαρία. Οι ηλικίες των παιδιών και των εφήβων διέφεραν. Υπήρχαν πολύ περισσότερα παιδιά προσχολικής ηλικίας και έφηβοι στο δρόμο απ' ό,τι παιδιά του δημοτικού σχολείου. Ειδικότερα 12 παιδιά ήταν κάτω των 2 ετών, 10 από 2 έως 5 ετών, 13 από 6 έως 11 ετών, 18 από 11 έως 14 ετών και 9 από 15 έως 17 ετών. Τα βρέφη και τα νήπια, καθώς και τα παιδιά ηλικίας μέχρι 5 ετών συνήθως βρίσκονταν στην αγκαλιά των ενηλίκων που επαιτούσαν. Συνολικά 40 παιδιά ήταν γενικώς υπό την άμεση επίβλεψη ενός ενήλικα. Οι περισσότεροι από τους ενήλικες ισχυρίστηκαν ότι ήταν οι μητέρες (για 30 παιδιά και εφήβους). Σε μία περίπτωση ο ενήλικας ισχυρίστηκε ότι ήταν πατέρας και σε εννέα θείες ή γιαγιάδες.
www.lifo.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου