Ο Γερμανός θεατρικός συγγραφέας Botho Strauss είχε γράψει κάποτε πως «δεν γνωρίζουμε τίποτα για τη μορφή που θα έχει η τραγωδία του μέλλοντος». Αυτό όμως δεν ισχύει πλέον. Τώρα, όλοι γνωρίζουμε τη μορφή της, παρακολουθώντας την στο YouTube. Οι εικόνες των ταραχών του Λονδίνου, είναι οι εικόνες του μέλλοντός μας. Η ανθρωπότητα έπιασε πάτο.
Ο Βρετανός πρωθυπουργός χρειάστηκε κάποιες μέρες για να βρει τις
σωστές λέξεις: «Κοινωνικά προβλήματα που σιγοβράζουν επί δεκαετίες, έσκασαν στα μούτρα μας», είπε αναφερόμενος σε μια «διαλυμένη κοινωνία». Για κάποιον συντηρητικό, αυτό αποτελεί μεγάλο βήμα προς τα μπρος. Η λέξη «κοινωνία» δεν εκστομίζεται εύκολα από τους Τόρυδες.
Η άλλοτε πρωθυπουργός της Βρετανίας Margaret Thatcher είχε πει πως «δεν υπάρχει κοινωνία… υπάρχουν άτομα, και οικογένειες. Καμιά κυβέρνηση δεν μπορεί να κάνει το οτιδήποτε αν αυτό δεν περνά μέσα από τους ανθρώπους, και οι άνθρωποι κοιτάνε το συμφέρον τους πρωτίστως».
Όταν όμως διαλύεται μια κοινωνία, διαλύονται και οι άνθρωποι. Τόσο η Thatcher, όσο και οι υπόλοιποι νεοφιλελεύθεροι, δεν το πίστεψαν αυτό ποτέ. Η αγορά όμως δεν έχει ηθικούς ενδοιασμούς, και χωρίς ενδοιασμούς μετατρεπόμαστε σε ζώα.
Ξαφνικά, αυτό άρχισαν να το συνειδητοποιούν άπαντες. Λίγες εβδομάδες πριν από τις ταραχές, ο συντηρητικός σχολιαστής Charles Moore έγραφε στη Daily Telegraph «Χρειάστηκε να περάσουν τριάντα χρόνια δημοσιογραφικής καριέρας για να ρωτήσω τον εαυτό μου: Μήπως τελικά η αριστερά έχει δίκιο; Μια από τις μεγάλες πεποιθήσεις της αριστεράς είναι ότι αυτό που η δεξιά αποκαλεί «ελεύθερη αγορά» είναι στη πραγματικότητα στημένο».
Στη συντηρητική ημερήσια Frankfurter Allgemeine Zeitung, ο σχολιαστής Frank Schirrmacher προβάλλει παρόμοιες απορίες προς την καγκελάριο Merkel και τους Χριστιανοδημοκράτες, παραπονούμενος για την «ψυχρότητα» με την οποία προσεγγίζουν το ηθικό κενό της συντηρητικής πολιτικής.
Οι φασαρίες του Λονδίνου προκάλεσαν στην εικόνα της Δύσης, κάτι ανάλογο με αυτό που προκάλεσε στη πυρηνική ενέργεια η Fukushima. Ήταν ένα καταστροφικό συμβάν που μπορεί να το φανταζόμασταν, αλλά δεν το περιμέναμε. Μια ηθική διαρροή.
Αλλά δυστυχώς, η μόνη έκπληξη εδώ, είναι η ίδια η … έκπληξη. Αλήθεια, πίστευε κανείς ότι μπορούμε να συνεχίζουμε έτσι επ άπειρον; Χωρίς συνέπειες για την αύξηση του πρόστυχου πλούτου για λίγους, την ώρα που οι πλατιές μάζες εξαθλιώνονται ταυτόχρονα;
Η ανισότητα του πλούτου δεν είναι κάποιο ατύχημα του καπιταλισμού. Είναι ο ίδιος ο καπιταλισμός. Όπως και το τείχος του Βερολίνου, και τα ρωσικά γκούλαγκ δεν ήταν ατυχήματα του σοσιαλισμού. Ο καπιταλισμός σημαίνει πως ο ένας έχει γιοτ με πισίνα και ελικοδρόμιο, ενώ εκατομμύρια άλλοι δεν βλέπουν αύξηση μισθού επί πολλά χρόνια. Ο σοσιαλισμός πάλι, σημαίνει ίσο πλούτο για όλους, εκτός απ αυτούς που δεν συμφωνούν, και συνεπώς καταλήγουν στη φυλακή.
Τώρα, οι νεοφιλελεύθεροι μπορούν να συμπαραταχτούν με τους αριστερούς επάνω στα ερείπια της ιδεολογίας τους. Αλλά δεν θα πρέπει να χαιρόμαστε. Οι Γερμανοί σοσιαλιστές, ανέκαθεν δεν μπορούσαν να συμβιβάσουν τις έννοιες της δικαιοσύνης και της ελευθερίας. Η γερμανική αριστερά μονοπώλησε τον όρο «αριστερισμός», και οι φιλελεύθεροι του FDP τον όρο «ελευθερία». Και οι δυο όροι φθάρθηκαν από τη πολλή πολιτική χρήση.
Με τη πολιτική έννοια, «αριστερά» σημαίνει προάσπιση του κοινοβουλευτισμού, και πάλη για περισσότερη ισότητα στη κοινωνία. Αν η αριστερά το θέλει αυτό, τότε θα πρέπει να πάψει να θεωρεί τη λύση ως ευρισκόμενη αποκλειστικά εκτός κοινοβουλευτικού συστήματος. Σε μια τέτοια περίπτωση, το μόνο που μας περιμένει είναι μια νέα Στάζι, και τίποτα άλλο.
Ο κοινοβουλευτισμός υφίσταται ισχυρές πιέσεις και χρειάζεται ισχυρούς συμμάχους. Σήμερα είναι η εποχή, που οι οπαδοί της απολυταρχίας μυρίζονται ευκαιρίες. Ο ακροδεξιός λαϊκισμός σημειώνει παντού άνθηση. Στην Αγγλία, η ακροδεξιά οργάνωσε παραστρατιωτικές ομάδες, ενώ η κυβέρνηση άρχισε να συζητά για περιορισμούς του Facebook και του Twitter, θυμίζοντας τα αραβικά καθεστώτα. Εν τω μεταξύ, και στη Γερμανία, ο υπουργός Εσωτερικών σκέφτεται να επιβάλλει την απαγόρευση της διαδικτυακής ανωνυμίας.
Το μέλλον της δημοκρατίας χωρίς δημοκράτες είναι σκοτεινό. Σπάνια διδασκόμαστε από το ιστορικό μας παρελθόν. Αλλά αν θυμηθούμε έστω ένα μόνο από την εποχή της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, θα έπρεπε να είναι αυτό: Το res publica amissa, η παραμελημένη πολιτική, στο τέλος θα αποτύχει.
Και όταν φτάσουμε στο σημείο να επιλέξουμε ανάμεσα στα δυο στοιχεία που θεωρούμε σημαντικά, στη δημοκρατία και στον καπιταλισμό, τι θα αποφασίσουμε;
Άραγε, θα μας επιτρέψουν να αποφασίσουμε.
http://www.spiegel.de/international/europe/0,1518,780991,00.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου