Η "Καθημερινή" για το γήπεδο της ΑΕΚ στη Φιλαδέλφεια

Σε ρεπορτάζ του στην "Καθημερινή" ο εκλεκτός συνάδελφος Γιώργος Λιάλιος γράφει:

Να μετακινήσει τον χώρο του γηπέδου της κατά 16,3 στρέμματα μέσα στον χώρο του άλσους Νέας Φιλαδέλφειας ζητεί η ΠΑΕ ΑΕΚ, προκειμένου να υλοποιήσει τα σχέδιά της για τη δημιουργία νέου γηπέδου 28.000 θέσεων. Τα νέα σχέδια είναι σαφώς πιο «προσγειωμένα» από τα αντίστοιχα του 2003, ωστόσο προϋποθέτουν «ειδική μεταχείριση», καθώς ολόκληρο το άλσος είναι χαρακτηρισμένο δασικό και αναδασωτέο και επομένως απαγορεύεται από το Σύνταγμα η αλλαγή χρήσης του. Ανάλογη πρόταση -για τη δημιουργία πρόσθετων αθλητικών εγκαταστάσεων μέσα στο άλσος, δίπλα στο γήπεδο- είχε απορριφθεί στα τέλη της δεκαετίας του '70.

Το νόμισμα βέβαια έχει δύο όψεις. Η ΑΕΚ είναι μια από τις λίγες ποδοσφαιρικές ανώνυμες εταιρείες στη χώρα μας η οποία έχει στην ιδιοκτησία της μια απόλυτα «καθαρή» από νομικής άποψης έκταση.

Τα οφέλη
Το οικόπεδο των περίπου 30 στρεμμάτων δίπλα στο άλσος της Νέας Φιλαδέλφειας παραχωρήθηκε στην ομάδα στις 2 Σεπτεμβρίου του 1934, ενώ η κατασκευή οργανωμένου γηπέδου ξεκίνησε λίγα χρόνια αργότερα, στις 4 Μαρτίου 1937. Στις αθώες εκείνες εποχές του ελληνικού ποδοσφαίρου η ΑΕΚ ήταν σημαντικότατο κομμάτι της ζωής της Νέας Φιλαδέλφειας και το γήπεδό της σημείο αναφοράς όχι μόνο στον προσφυγικό οικισμό, αλλά και σε ολόκληρη την περιοχή.

Με την έννοια αυτή, η επαναδημιουργία του γηπέδου στον ίδιο χώρο επανασυνδέει την ΠΑΕ με τη Φιλαδέλφεια, προσφέροντας παράλληλα στην οικονομία της περιοχής, που είχε «δεθεί» με τη λειτουργία του γηπέδου.

Βέβαια, απαραίτητη προϋπόθεση για όλα αυτά είναι να τηρείται η νομιμότητα. Πάμε λοιπόν στο σήμερα. Ποια είναι η πρόταση, που με συνθήκες άκρας μυστικότητας κατατέθηκε στο υπουργείο Περιβάλλοντος;

Η πρόταση
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες της «Κ», η ΠΑΕ ΑΕΚ ζητεί να εγκριθεί η ανέγερση ενός γηπέδου 28.000 θέσεων με περιορισμένες εμπορικές χρήσεις, χωρίς κλειστό γήπεδο μπάσκετ.
Μόνο που η ΠΑΕ ζητεί τη «μετακίνηση» του γηπέδου προς την πλευρά του Περισσού: κατά 25 μέτρα προς την οδό Πατριάρχου Ιωακείμ και 50 μέτρα προς την οδό Φωκών. Αυτό προϋποθέτει ότι το γήπεδο θα «μπει» στο άλσος κατά 8.170 τ.μ. και 8.160 τ.μ. αντίστοιχα, ήτοι 16.330 τ.μ., των οποίων η ΑΕΚ ζητεί την παραχώρηση κατά χρήση. Ως αντάλλαγμα προσφέρει την αντίστοιχη γη που θα απελευθερωθεί από τη μετακίνηση του γηπέδου, την οποία υπόσχεται ότι θα δεντροφυτεύσει.

Υπενθυμίζεται ότι το άλσος της Νέας Φιλαδέλφειας ανήκει στη διεύθυνση Δασών της Περιφέρειας Αττικής και έχει παραχωρηθεί κατά χρήση στον δήμο Νέας Φιλαδέλφειας.

Αναδασωτέα έκταση
Ομως, η παραχώρηση αυτή δεν είναι απλή. Ολόκληρο το άλσος της Νέας Φιλαδέλφειας είχε κηρυχθεί αναδασωτέο στις 13.5.1915. Μπορεί το 1934 η έκταση της ΑΕΚ να εξαιρέθηκε από την αναδασωτέα περιοχή για να παραχωρηθεί στην ομάδα, ωστόσο όλα αυτά έγιναν πολύ πριν από το Σύνταγμα του 1975, που ενδυνάμωσε την προστασία των δασών.

Αξίζει να σημειωθεί ότι επί δικτατορίας (22.12.1971) εγκρίθηκε η παραχώρηση 27 στρεμμάτων από το άλσος Νέας Φιλαδέλφειας στη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού και διά αυτής στην ΑΕΚ (για τη δημιουργία αθλητικών εγκαταστάσεων), ωστόσο η απόφαση ανακλήθηκε στις 20.5.1975.
Μπορεί λοιπόν να «μπει» ένα γήπεδο μέσα σε αναδασωτέα έκταση;

Το ΣτΕ
«Με βάση την υφιστάμενη νομοθεσία, η έκταση που είναι χαρακτηρισμένη δασική και αναδασωτέα δεν μπορεί να αλλάξει χαρακτήρα και μορφή», λέει στην «Κ» ο Ειδικός Γραμματέας Δασών, κ. Γιώργος Αμοργιανιώτης. «Επίσης η νομοθεσία δεν προβλέπει μηχανισμό «ανταλλαγής» για την πολεοδόμηση μιας έκτασης». Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να γίνει μόνο με ειδική (δηλαδή ευνοϊκή) νομοθετική ρύθμιση, η οποία όπως το πιθανότερο θα ήταν να «έπεφτε» στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Το θέμα βρίσκεται στα χέρια του αρμόδιου για θέματα δασών υφυπουργού Περιβάλλοντος, κ. Θάνου Μωραΐτη, ο οποίος έχει δηλώσει ότι θα καταβάλει κάθε προσπάθεια για να βρεθεί λύση στο θέμα της ΑΕΚ, ωστόσο δεν θα διακινδυνεύσει μια «φωτογραφική» ρύθμιση που θα απορριφθεί από το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο.

Τα παθήματα του παρελθόντος «οδηγός» για το μέλλον
Αραγε θα διδαχθεί το υπουργείο Περιβάλλοντος -και φυσικά η ΠΑΕ ΑΕΚ- από τα «παθήματα», ώστε να μην τα επαναλάβει; Το Συμβούλιο της Επικρατείας απέρριψε πριν από λίγα χρόνια όχι μόνο την πρόταση δημιουργίας ενός τεράστιου γηπέδου- εμπορικού κέντρου στη Νέα Φιλαδέλφεια, αλλά κυρίως την προσπάθεια της Πολιτείας να εγκρίνει τα σχέδια αυτά, παρακάμπτοντας τον δικαστικό έλεγχο...

Τον Σεπτέμβριο του 1999 το γήπεδο της ΑΕΚ στη Νέα Φιλαδέλφεια επλήγη από τον φονικό σεισμό της Πάρνηθας. Ανεξάρτητα με το αν οι ζημιές ήταν τέτοιες που να απειλούσαν τη στατική του κατάσταση, η διοίκηση της ομάδας αποφάσισε, σε συνεννόηση με την τότε κυβέρνηση, την κατεδάφιση του γηπέδου και την ανέγερση νέου. Υπερεκτιμώντας τότε την προ-Ολυμπιακή αισιοδοξία και σε συνεννόηση με τον Οργανισμό ΑΘΗΝΑ 2004, η ΠΑΕ παρουσίασε σχέδιο δημιουργίας εμπορικού- αθλητικού κέντρου στη θέση του παλαιού γηπέδου (32.000 θέσεων, με κλειστό μπάσκετ, 2 κλειστά βόλεϊ και 22.000 τ.μ. καταστημάτων).

Ωστόσο, τα μεγαλεπήβολα σχέδια έφεραν την ΠΑΕ σε σύγκρουση με τον τοπικό δήμο, που προσέφυγε στο Συμβούλιο της Επικρατείας ενάντια στην υπουργική απόφαση που ενέκρινε τα νέα σχέδια. Ενώ η δίκη εκκρεμούσε, η Πολιτεία παρενέβη -καθώς ο κίνδυνος ακύρωσης των έργων ήταν ορατός- και εξέδωσε νόμο (3207/2003) με τον οποίο ενέκρινε την κατασκευή και ολοκλήρωση του έργου, παρακάμπτοντας τη δίκη. Το κρίσιμο σημείο ήταν ότι, το ΥΠΕΧΩΔΕ ενέκρινε για πρώτη φορά με νόμο όλες τις απαιτούμενες για την ολοκλήρωση του έργου άδειες, προκειμένου να μην είναι πλέον δυνατή η προσβολή των αποφάσεων στο ΣτΕ (λάθος που δεν επανέλαβε στην περίπτωση του γηπέδου της ΠΑΕ ΠΑΟ). Πέντε χρόνια αργότερα, το ΣτΕ (απόφαση 1847/08) ακύρωσε τους περιβαλλοντικούς όρους του γηπέδου. Οπως αποφάσισε το ΣτΕ, με την τροπολογία «επιχειρείται ο σχεδιασμός ενός έργου, το οποίο ενόψει της φύσεως και του μεγέθους του, αλλά και των προβλεπομένων χρήσεων των χώρων του (αθλητικών, εμπορικών και άλλων) έχει σοβαρές επιπτώσεις στο οικιστικό περιβάλλον και στην ποιότητα της ζωής όχι μόνον των κατοίκων της περιοχής και του Δήμου Νέας Φιλαδέλφειας, αλλά και, γενικότερα, των κατοίκων της πόλεως των Αθηνών», αναφέρει.

Παράλληλα η απόφαση κρίνει ότι οι διατάξεις του ν. 3044/2002 στον οποίο είχε βασιστεί η συγκεκριμένη τροπολογία είναι αντισυνταγματικές, καθώς δεν προκύπτουν οι εξαιρετικοί εκείνοι λόγοι που θα δικαιολογούσαν τη θέσπιση μιας πολεοδομικής ρύθμισης με νόμο (στη συγκεκριμένη περίπτωση, την τροποποίηση του εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου και την επιλογή του συγκεκριμένου χώρου στη Νέα Φιλαδέλφεια). Το δικαστήριο μάλιστα επέκρινε την Πολιτεία καθώς προσέφυγε στη θέσπιση νόμου ενώ εκκρεμούσε προσφυγή κατοίκων της Φιλαδέλφειας για το θέμα, προσπαθώντας προφανώς να αποφύγει τον δικαστικό έλεγχο.